Przewodnik Pustynia Takla Makan

Yrkand – dawny przystanek Jedwabnego Szlaku z przyjemną do zwiedzania ujgurską starówką, gdzie w labiryncie zaułków kryją się warsztaty rzemieślników, tradycyjne, gliniane domy oraz bazary pełne interesujących pamiątek. Spacerując uliczkami można dotrzeć między innymi do zabytkowego fortu, meczetu Altunluq oraz grobowca Amannisahan – mauzoleum poświęconego żonie chana żyjącego w VI w.

Jedwabny Szlak – starożytna droga łącząca Chiny z Europą i Bliskim Wschodem może być tematem zupełnie oddzielnej podróży zajmującej cały wolny czas. Znaczna część szlaku kupieckiego wiodła przez Chiny, dlatego w wielu miejscach pozostało mnóstwo pamiątek po legendarnym trakcie sięgającym długością około 12 tys. km. Jedwabny Szlak wykorzystywany od III w p.n.e., zaczynał się w Chang’an, prowadził łukiem na północny zachód przez prowincję Gansu i rozdzielał się na tereny ograniczone Wielkim Murem, pustynie Lop Nor i Takla Makan, a także dziesiątki innych rozgałęzień. Wzdłuż wielu nitek handlowej drogi powstawały oazy goszczące karawany kupców, poszukiwaczy przygód, awanturników i mnichów przemierzających setki kilometrów w szerzeniu buddyzmu. Znaczenie szlaku łączącego rozmaite kultury zmalało w XVII wieku, kiedy odkryto drogę morską do Chin. Chociaż nazwa odnosi się głównie do jedwabiu, kupcy transportowali także żelazo, proch, papier, złoto, wyroby jubilerskie, rośliny i dzieła sztuki buddyjskiej, przez co często byli narażeni na napady ze strony rabusiów i koczowników zamieszkujących pustynne stepy. Do tej pory pozostałości Jedwabnego Szlaku i pamiątki z nim związane można podziwiać w poszczególnych muzeach i oazach, a także poznawać w historiach opowiadanych przez mieszkańców regionów, przez które przebiegała handlowa droga. Podróż tropem takich miejsc może okazać się ciekawym pomysłem na spędzenie urlopu.

Ruiny Jiaohe – pozostałości miasta, znajdujące się kilkanaście kilometrów od Turfanu, pochodzą z II w. p.n.e. i przez kilkaset lat były stolicą królestwa Jushi. Strategiczny punkt nie przetrwał jednak licznych pożarów i rebelii, po których pozostały szczątki bram, świątyń, budynków użyteczności publicznej i cmentarzy, składające się na obraz miasta. Spacer po tym miejscu może okazać się nastrojowym spędzeniem wolnego czasu, wzbogaconym o powiew historii.

Bezeklik – turyści z Turfanu często wybierają się na zwiedzanie tzw. Płomiennych Grot wydrążonych przed wiekami w czerwonych, pomarszczonych skałach wyglądających jak płomienie migoczące w żarze płynącym z nieba. W sieci jaskiń, których wnętrza datowane są na VII w., turyści mogą obejrzeć buddyjskie posągi oraz malowidła ścienne przywodzące na myśl dawne sceny z Jedwabnego Szlaku. Po zwiedzeniu grot warto zainteresować się wspaniałymi wydmami, które warto zdobyć choćby dla zrobienia ciekawego zdjęcia.

Gaochang – miłośnicy filmów przygodowych nie powinni ominąć rozległych ruin świadczących o wielkości starożytnego miasta Ujgurów. Zakończywszy spacer po pozostałościach dawnej stolicy warto poświęcić czas na wizytę w miejscu pochówku dostojników z Gaochang. W grobowcach Astana można co prawda obejrzeć unikalne malowidła ścienne, niemniej większość najlepiej zachowanych dzieł sztuki przeniesiono do muzeów w Urumczi i Turfanie.

Dolina Winorośli – zjawiskowa oaza zieleni w środku pustyni, gdzie oprócz degustacji soczystych winogron można obejrzeć pokazy ujgurskiego tańca oraz zwiedzić muzeum poświęcone uprawianiu tej winodajnej rośliny. Wycieczka obejmuje także wizytę nad jeziorem Aiding, które potrafi się przemieszczać i ze względu na różne pory roku nie zawsze znajduje się na swoim miejscu.

.

Kuqa – niewielkie miasto z bogatą historią było przed wiekami ważnym punktem przy Jedwabnym Szlaku. Stamtąd pochodzi również jeden z najsłynniejszych chińskich buddystów – Kumarajiva, który żył w VI stuleciu i dzięki niemu buddyzm rozpowszechnił się w Chinach. Z kolei w VII wieku w mieście pojawił się podróżujący mnich Xuanzang, krzewiący idee buddyzmu podczas wzniosłych kazań. Kuqa jest siedzibą rozmaitych bazarów i targowisk, na które zjeżdżają się kupcy z okolicznych osad. Na ulicach miasta można spotkać rozmaite grupy etniczne takie jak Ujgurzy, Mongołowie, Kirgizi czy Mandżurowie, z kolei najciekawszym terenem na spacer jest okolica Starego Miasta pełna meczetów z środkowoazjatyckim kolorytem. Zwiedzić warto także grobowiec Moleny Ashidinhana, muzułmańskiego misjonarza przybyłego do miasta w XIV stuleciu, by później wypocząć w przyjemnym parku Xinghua. Turyści, którzy zostają w mieście dłużej, najczęściej wybierają się na zwiedzanie Jaskiń Tysiąca Buddów w Kizli (Kezier Qianfodong).

Jaskinie Tysiąca Buddów – perełka środkowoazjatyckiej sztuki położona w pobliżu osady Kezier Qianfodong jest szczególnym miejscem za sprawą tajemniczych grot, które w swojej stylistyce wykończenia łączą styl hellenistyczny, hinduski i perski. Turyści mogą zwiedzić kilka udostępnionych grot ozdobionych wspaniałymi malowidłami ściennymi i posągami Buddy. Można tam poczuć tajemniczą atmosferę wywołaną półmrokiem i zapachem dogasających świec.

Urumczi – stolica Kotliny Dżungarskiej i jedno z najważniejszych miast tej części Chin, z ponadmilionową społecznością. Dla turystów przybywających tam z zachodniej części Azji  jest to pierwsze typowo chińskie miasto, z którym ma się do czynienia. Historia Urumczi sięga VII wieku, kiedy region przeszedł pod całkowitą kontrolę Chin. W tym czasie zatrzymywały się tam kupieckie karawany podążające Jedwabnym Szlakiem, a w wieku VIII napłynęła ludność ujgurska. W XVIII w. powstawały w okolicy liczne kolonie wojskowe mające tłumić muzułmańskie powstania. Kilka stuleci później, przed wybuchem II wojny światowej, pojawili się tam Sowieci, których zadaniem było również opanowanie rebelianckich zapędów trwających aż do lat sześćdziesiątych XX w. Obecnie Urumczi jest ważnym miastem przemysłowym, pełnym eleganckich domów i sklepów ciągnących się wzdłuż głównych ulic. Dla turystów nie ma tym zbyt wielu zabytków do oglądnięcia, niemniej z dziejami okolic można zapoznać się w Muzeum Autonomicznego Regionu Xinjiangu, z główną ekspozycją poświęconą historii Jedwabnego Szlaku. Dowiedzieć się tam również można o mniejszościach etnicznych zamieszkujących Kotlinę Dżungarską. W mieście nie ma jednoznacznie określonego centrum, a najprzyjemniejszym terenem dla turystów jest wzgórze Hongshan, gdzie można dobrze zjeść, zrobić zakupy, zwiedzić kilka świątyń i oglądać oddalone szczyty regionu Tien-Szan. Ze względu na najlepszą w tej części Chin bazę hotelową, z Urumczi najlepiej wybierać się na zwiedzanie okolic. W wielu restauracjach można nie tylko dobrze zjeść, ale również przypatrzeć się pokazom tradycyjnego tańca ujgurskiego.

Tian Chi – Niebiańskie Jezioro położone około 100 km na wschód od Urumczi tworzy wyjątkowy pejzaż, którego podziwianie jest prawdziwą, turystyczną rozkoszą. Z racji położenia na wysokości 2 tys. m n.p.m. nad akwenem nieustannie panuje przyjemny chłód, orzeźwiający w trakcie upalnego lata. Zbiornik niebiańsko kołyszący się pośród gęstych lasów sosnowych, strzelistych wzgórz i trawiastych łąk zasilany jest wodą z topniejących lodowców. Rześkie powietrze zachęca do długich wędrówek po wyznaczonych szlakach okalających błękit skryty wśród zieleni i skał. Podczas wędrówki można spotkać leniwe bydło wypasające się na bujnych łąkach, tradycyjne jurty, w których mieszkają pasterze, kozice górskie wędrujące wysokimi graniami i turystów szykujących się na wysokogórską wspinaczkę. W chwili słabości warto zapytać miejscowych o „kumys” – napój alkoholowy wytwarzany ze sfermentowanego kobylego mleka.

Hami (Kumul) –  podróżnicy zmierzający do Ałtaju od strony wschodnich Chin trafiają najczęściej do największej oazy w okolicy, słynącej z uprawy melonów. Od wieków było to jedyne żyzne i urodzajne miejsce w okolicy i tam właśnie schronienie znajdowali kupcy podróżujący handlowym traktem. Chociaż początki osady sięgają II w. p.n.e., pierwsi Chińczycy pojawili się tam około 70 r. n.e., by utworzyć wojskową komendę sprawującą władzę nad ludem zamieszkującym okolicę. Plemiona koczownicze niejednokrotnie niszczyły garnizon i rabowały kupców przemierzających północną nitkę Jedwabnego Szlaku. Miasto pozostawało pod panowaniem chińskim do VIII w., czyli do momentu kiedy w północno-zachodnich Chinach pojawili się Tybetańczycy, a Hami przeszło po panowanie ludu Ujgurów zamieszkujących tam do dziś. Przez Ałtaj w XIII stuleciu przetoczyła się fala mongolskiego potopu, pozostawiająca po sobie na kilka stuleci potomków słynnego Czyngis-chana. Wtedy odrodziła się handlowa komunikacja z Europą, a Hami w swoich relacjach opisał podróżnik Marco Polo zwiedzający tę część świata. XIV wiek to już dominacja dynastii Ming, która na dobre zaczęła rządzić Chinami. Chociaż w kolejnych stuleciach ważna osada strategiczna była nękana licznymi najazdami sąsiednich państw, pozostawała pod władzą chińską. Z tego miejsca Chińczycy wyruszali na tłumienie powstań w Turkiestanie Wschodnim – krainy podbitej w późniejszym czasie i nazwanej Sinciang. Początek XX wieku przyniósł ze sobą kolejne konflikty, w które zaangażowała się Armia Czerwona, a prowincja Sinciang stała się w latach pięćdziesiątych Ujgurskim Regionem Autonomicznym, pozostając jednak pod zwierzchnictwem Chin. Obecnie miasto Hami jest spokojną oazą z panującym wokoło krajobrazem pustynnym i terenami bogatymi w złoża ropy naftowej. Nie ma tam zbyt wielu zabytków, ale warto zobaczyć Groby Królów Hami – Hui Wang Fen, którzy władzę w mieście sprawowali w latach 1697-1930. Zwiedzić można także miejscowy meczet, muzeum oraz mauzolea, których historię najlepiej opowiada przewodnik. Drugim istotnym miejscem jest grobowiec Gessa – jednego z pierwszych islamskich misjonarzy działających na terenie Chin. W Hami nie ma problemu ze znalezieniem noclegu, gdyż jest to jedyne w okolicy miasto z bazą hotelową.

Jaskinie Mogao – tajemnicze groty położone niedaleko miasta Dunhuang są największą atrakcją tej części Chin. Jedno z najwspanialszych, archeologicznych odkryć na Wschodzie zostało założone około 366 r. n.e. i składa się z systemu kilkuset jaskiń skrywających w swych mrocznych przestrzeniach znakomite dzieła chińskiej sztuki. Niemal w każdej grocie znajduje się posąg Buddy, wspaniałe malowidła ścienne i unikalne świątynie zadziwiające pomysłowym wykonaniem. Kompleks Mogao powstał w czasach, kiedy w Chinach dominował taoizm i konfucjanizm oraz buddyzm związany z rozwojem Jedwabnego Szlaku, wraz z którym pojawili się kupcy, handlarze, rzemieślnicy, artyści i wędrujący mnisi. Dlatego zwiedzając jaskinie można prześledzić dzieje całej chińskiej sztuki kształtującej się na przestrzeni wieków. W niektórych malowidłach zdobiących pomieszczenia widać również obce wpływy prezentujące posągi Buddy w niecodziennych odsłonach, a także sceny batalistyczne i opowieści narracyjne odnoszące się do dziejów poszczególnych dynastii. Bogactwo malarstwa, różnorodna stylistyka rzeźbiarska i niekończące się trasy turystyczne sprawiają, że w Jaskiniach Mogao można spędzić zarówno kształcącą, jak i fascynującą przygodę. W okolicy znajduje się także Źródło Półksiężyca – wzbudzające podziw jezioro otoczone wydmami i zasilane podziemnymi wodami oraz Góry Śpiewającego Piasku – Mingsha Shan, które można zwiedzić na wielbłądzie. Intrygujący dźwięk szumiącego wiatru będzie z pewnością doskonałym tematem do opowiadania po powrocie z wakacyjnych wojaży.