Przewodnik Edynburg

W Szkocji odbywa się mnóstwo imprez sportowych odzwierciedlających zamiłowanie Szkotów do uprawiania różnych, czasami nietypowych dyscyplin. Jeśli ktoś chce zmierzyć się z silnym wyspiarzem powinien wziąć udział w imprezie zwanej Highland Games, w której dominują takie konkurencje jak pchnięcie kamieniem, przerzucenie ciężaru nad poprzeczką czy rzut pniakiem. Dużą popularnością cieszy się piłka nożna i dzięki takim drużynom jak Celtic i Rangers Glasgow, Szkocja utrzymuje niezależność od angielskiej Premiership. Wymagające dobrej kondycji są także rugby, aczkolwiek sportem dla mięczaków nie jest też gra „shinty” zwana „hokejem urazowym”, w której gracze wywijają kijami o nazwie „camans” i próbują umieścić piłkę w siatce. Szkoci identyfikują się także z mniej urazowym, ale za to bardzo precyzyjnym curlingiem rozgrywanym na lodowiskach (gra polega na popychaniu po lodzie wypolerowanych granitów w kierunku wyznaczonego okręgu). Ponadto w Szkocji pełnej wymagających gór, malowniczych wrzosowisk i pięknych dolin można uprawiać wspinaczkę i wędrówki piesze na trasach o różnym stopniu trudności. Do najpopularniejszych szlaków należą: Long Distance Footpaths, najdłuższy Southern Upland Way, prowadzący z Glasgow do Forth William West Higland Way oraz łatwy Speyside Way. Najbardziej doświadczeni we wspinaczce górskiej wybierają się najczęściej na Glen Coe i Torridon, chociaż na terenie Szkocji jest blisko 300 wierzchołków przekraczających wysokość 900 m n.p.m. Na terenie całego kraju działają ośrodki jazdy konnej przyciągające miłośników jeździectwa w różnej formie (np.: kilkudniowa trasa Bessleuch Country Ride), natomiast w regionach górskich popularne jest kolarstwo i jazda MTB. Szkoci nie mogą obejść się także bez golfa, wędkowania i żeglowania, a latem, mimo chłodnych wiatrów znad Atlantyku, można uprawiać surfing (najważniejszym miejscem dla surferów jest Thurso, chlubiące się również jedną z najpiękniejszych raf koralowych w Europie). Natomiast na nartach zjazdowych i biegowych można pojeździć w takich miejscach jak: Glen Coe, Nevis Range, Glenshee oraz na stokach Lecht i Cairngorm.

Jezioro Loch Lomond – największy zbiornik słodkowodny na lądzie stałym Wielkiej Brytanii z licznymi wyspami i miejscowościami wypoczynkowymi jest najlepszą odskocznią dla mieszkańców Glasgow, którzy mogą relaksować się w atmosferze pięknej przyrody, celtyckich legend i możliwości uprawiania wielu sportów. Uroczy krajobraz na długo zapada w pamięć, tym bardziej że zachwycała się nim także królewska rodzina. Najważniejszym miasteczkiem turystycznym jest Balloch z wieloma ośrodkami wypoczynkowymi i punktami informacyjnymi. Naturalne piękno akwenu można podziwiać z wielu miejsc, wystarczy tylko odpowiednio zaplanować czas.

Perth – dawna stolica Szkocji, zwana także „bramą do Highlands”, jest doskonałą bazą wypadową do zwiedzania krainy jezior Trossach i całego hrabstwa Perthshire słynącego z doskonałych tras pieszych. Główne ulice mają tam charakter wiktoriański, imponują gmachy instytucji publicznych, a uwagę zwracają zwykłe domy zbudowane w stylu georgiańskim. Niegdyś z miasta eksportowano łososie i whiskey, natomiast funkcję szkockiej stolicy Perth pełniło od XII do XV stulecia. Miasto straciło na znaczeniu, gdy w klasztorze dominikanów zamordowano króla Jakuba I, a reformator religijny, Johan Knox, wygłosił w XVI wieku płomienne kazanie nawołujące do zniszczenia czterech klasztorów. Perth jednak podniosło się dzięki tradycjom rolnym i hodowlanym, stając się przyjemnym miastem oferującym turystom przykładowo dwa parki w centrum, w których można pograć w golfa i popływać łodzią. Najważniejszym zabytkiem jest kościół św. Jana, w którym przywódca szkockiej reformacji wzywał do reform religijnych. Podczas spaceru można także zajrzeć do najpiękniejszego budynku w mieście – Domu Pięknego Dziewczęcia, który Walter Scott opisał w powieści „Piękne dziewczę z Perth”. Dziejom miasta i sztuce poświęcona jest Art Gallery and Museum, natomiast za pamiątkami warto rozglądnąć się w Caithness Glass w dzielnicy Inveralmond.

Pałac Scone – jedną z atrakcji turystycznych w pobliżu Perth jest Scone Palace – najpiękniejsza wiejska rezydencja Szkocji, pełna cennych antyków i dzieł sztuki. Budowla z czerwonej cegły, pochodząca z XVI wieku, była przez pewien czas opactwem, w którym przechowywano słynny Kamień Przeznaczenia znajdujący się obecnie w edynburskim zamku. Na krótkiej wycieczce zobaczyć można kolekcję porcelany, bibliotekę oraz przedmioty codziennego użytku należące do znamienitych postaci szkockiej historii. Pałac dodatkowo otoczony jest pięknymi ogrodami, gdzie miło można spędzić czas na krążeniu po labiryncie z żywopłotu w kształcie rodzinnego herbu.

Zamek Blair – przepiękna biała warownia położona w pobliżu wioski Blair Atholl może pochwalić się długim rodowodem sięgającym roku 1269 oraz parkiem, po którym przed wiekami spacerowali lordowie z Atholl. Zwiedzić można kilkanaście pokoi, przyjrzeć się bogatej kolekcji obrazów i starej broni oraz zobaczyć gobeliny i eleganckie przedmioty codziennego użytku, świadczące o wystawnym życiu szkockiej magnaterii.

Zamek Dunnottar – tak pięknie położonych zamków próżno szukać w całej Wielkiej Brytanii. Na wysokich klifach, o które rozbijają się wysokie fale, wyrastają ruiny pochodzące z XV wieku. Mury zamku związane są z losami narodowego bohatera Szkotów, Wiliama Wallace'a, który rozprawił się w tym miejscu z królewskim garnizonem. Okolica jest wyjątkowa i piękna o każdej porze roku, a niezwykły krajobraz często służy jako scenografia filmowa.

Dundee – interesująco położone miasto przy ujściu rzeki Tay do Morza Północnego być może prezentuje się jako zwykła, szkocka miejscowość bez ważnych zabytków, niemniej może przyciągnąć uwagę kilkoma ciekawostkami. Jedną z nich jest zacumowany w porcie statek badawczy „Discovery”, na którym oficer Royal Navy, Robert F. Scott, odkrywał na początku XX wieku tajemnice Antarktydy. W porcie cumuje jeszcze kilka innych okrętów o równie pasjonujących historiach, świadczących najlepiej o szkockich podbojach morskich. Z okolic mostu Tay Road Bridge można podziwiać malowniczą panoramę miasta, z której wybija się sylwetka katedry św. Pawła z bogato zdobionym ołtarzem głównym. Dosyć przyjemną dzielnicą jest Cultural Quarter, gdzie rozlokowały się najlepsze puby, kawiarnie i restauracje, a Centrum Sztuki Współczesnej prezentuje interesujące kolekcje. Małe dzieci warto zabrać przy okazji do Sensation – centrum naukowego w przystępny i interaktywny sposób przedstawiającego szeroki zakres wiedzy o świecie. Wzgórze Dundee Law z kolei to cel nieco dłuższej wędrówki, na której można przyjrzeć się pozostałościom wygasłego wulkanu. Wymarzonym miejscem spacerowym jest także pobliskie nadmorskie osiedle Broughty Ferry. Można tam zwiedzić interesujący zamek z XV wieku, który od kilku wieków jako strategiczny punkt strzegł ujścia rzeki Tay do morza. Atutem tej atrakcji turystycznej jest położenie w pobliżu piaszczystej plaży i pola golfowego.

Park Narodowy Cairgorm – największy park narodowy Wielkiej Brytanii obejmuje najrozleglejsze w Szkocji pasmo górskie Cairgorm, pełne niebywałych krajobrazów i szlaków pieszych. Rezerwat chroni unikalne drzewa, roślinność i zwierzęta, będąc tym samym miejscem chętnie odwiedzanym przez miłośników górskich wędrówek i wędkarzy. Kilka ośrodków wypoczynkowych (np.: Aviemore) oferuje także uprawianie sportów wodnych w wyjątkowej scenerii.

Szlak Whisky – tak jak inne kraje mają swoje „szlaki winne”, Szkocja może pochwalić się trasami wyznaczonymi między destylarniami wykorzystującymi unikalne połączenie kryształowo czystej wody, wyjątkowego klimatu i łagodnych obszarów wyżynnych. W zabytkowych budynkach można poznać wszystkie procesy produkcji „narodowego dobra Szkotów” i poczynić pamiątkowe zakupy. Najbardziej znanym szlakiem jest Malt Whisky Trail, który obejmuje wycieczkę po kilku najlepszych gorzelniach Północnej Szkocji.

Fort William – prawdziwy klejnot szkockich miast północy jest chętnie odwiedzany przez turystów poszukujących pięknych widoków i możliwości uprawiania wspinaczki górskiej. Jest to drugie co do wielkości miasto Highland, z dogodną bazą noclegową umożliwiającą wypoczynek wśród wzgórz. Nie brakuje tam dobrych restauracji serwujących tradycyjne, brytyjskie jedzenie i ciekawych miejsc do zwiedzania w postaci Muzeum Zachodniego Highland i Ocean Frontier – centrum głębin morskich. Warto także wybrać się w jednodniową podróż zabytkową kolejką parową Jacobite Steam Railway, która nie tylko mija po drodze niezwykłe krajobrazy, ale także zagrała jako scenografia w filmach o Harrym Potterze. Fort William jest ważnym punktem na drodze do zdobycia Ben Navis – najwyższego szczytu całych Wysp Brytyjskich (1344 m n.p.m.).

Loch Ness – chociaż szanse na zobaczenie legendarnego potwora z Loch Ness są niewielkie, co roku w okolice tajemniczego akwenu zjeżdżają setki turystów, dla których legenda wciąż jest żywa i nieustannie wypatrują tajemniczego kształtu na tafli wody. Loch Ness jest jednym z wielu jezior Szkocji, które powstały w miejscach wyrzeźbionych przez lodowiec w czasie epoki lodowcowej. Długość akwenu sięga blisko 40 km, a linia brzegowa z porośniętymi wrzosem wzgórzami tworzy wyjątkową scenerię. Do jeziora wpada mnóstwo górskich strumieni niosących torf, dlatego woda w jeziorze jest wyjątkowo ciemna, co skutecznie łączy się z legendą o słynny potworze zwanym pieszczotliwie „Nessie”. Stwór jest jednym z najbardziej zagadkowych zjawisk świata, istnienia którego nigdy nie udało się udowodnić. Opisy i rzekomo wykonane zdjęcia przedstawiają potwora z długą szyją i grzbietem wystającym ponad taflę wody. Początek legendy zrodził się w 1933 r. za sprawą informacji o zwierzęciu, która pojawiła się w lokalnej gazecie oraz zdjęć zrobionych przez mieszkańca Foyers, Hugha Greya, aczkolwiek sensacyjnych filmów i relacji w kolejnych latach pojawiło się więcej. Pomimo dziesiątek badań nie udało się potwierdzić autentyczności stwora, dlatego legenda o nim jest skutecznym magnesem wabiącym turystów. Przy okazji poszukiwań „Nessie” można zwiedzić wspaniałe ruiny zamku Urquhart, wioskę Fort Augustus z opactwem benedyktyńskim, wystawę w Drumnadrochit poświęconą potworowi czy wodospady nieopodal Invermoriston. Każda z miejscowości nad jeziorem ma swój urok, który z pewnością docenią prawdziwi „łowcy legend”. Lokalne agencje turystyczne organizują rejsy po jeziorze, łowienie ryb oraz polowanie na potwora z Loch Ness.

Culloden – ważne miejsce w historii Szkocji związane z bitwą pomiędzy wspieranymi przez wojska francuskie jakobitami (zwolennikami dynastii Stuartów i króla Jakuba VII), a wojskami króla Jerzego II. Krwawe wydarzenia z 16 kwietnia 1746 r. odwróciły losy kraju i doprowadziła do odwetów na Szkotach. Aby dokładnie poznać i zrozumieć historię, należy udać się na miejsce bitwy udostępnione zwiedzającym wraz z punktami pokazującymi rozmieszczenie wojsk. Miejsca pochówku poszczególnych władców klanów wyznaczają kamienie nagrobne, natomiast przebieg walk pokazują szczegółowo filmy wyświetlane w Centrum Informacji Turystycznej.

Fort George – prawdziwa gratka dla miłośników fortyfikacji, którzy na pasjonującej wycieczce mogą odkryć wszystkie tajemnice jednej z najwspanialszych tego typu budowli w Europie. Już sama lokalizacja fortu, na piaszczystym cyplu rozcinającym wody Zatoki Moray, budzi uznanie i zachęca do zwiedzania nawet turystów nie do końca zainteresowanych militariami. Budowla powstała w XVIII wieku dla armii Jerzego II, po czym została przekształcona w koszary pełniące taką funkcję do dziś. Interesujące kolekcje historycznych przedmiotów można obejrzeć w tamtejszym Regimental Museum Queen's Own Highlanders i udać się późnej na mury wieńczące fort, by wypatrzyć delfiny wyskakujące ponad fale.

Góry Kaledońskie – imponujące pasmo górskie zajmujące północne tereny Szkocji jest najpiękniejszym zakątkiem kraju, umiłowanym przez pasjonatów turystyki górskiej. Na przestrzeni ponad 300 km na wędrowców czekają rozczłonkowane doliny, nagie wierzchołki, rwące rzeki nadające się na spływy kajakowe, mroczne jeziora oraz skaliste fiordy urozmaicające linię brzegową. Często występują tam mgły spowijające liczne torfowiska, wrzosowiska i miejscowości zajmujące się obsługą ruchu turystycznego. Całego terenu nie da się poznać w trakcie jednej wizyty, dlatego trzeba się wcześniej zdecydować na konkretny cel wycieczki. Niezwykle urokliwe jest zachodnie wybrzeże od półwyspu Morvern do przylądka Wrath i tam można natknąć się na wysokie fiordy rozdzielające piaszczyste plaże. Każda pora roku prezentuje w całej okazałości całą gamę barw, a wspaniałe krajobrazy zachęcają do pieszych i rowerowych wycieczek oraz obserwacji ptaków. Część z najciekawszych terenów osiągalna jest z Inverness i tam też znajduje się dogodna baza noclegowa. Mnóstwo szlaków można znaleźć na niezwykle dzikim i odludnym półwyspie Ardnamurchan, natomiast jedną z największych atrakcji jest przejażdżka zabytkową kolejką West Highland Railway. Silną pokusę do odwiedzin wywołują także surowe zakątki północno-zachodniego wybrzeża, zwieńczone przepiękną plażą Sandwood Bay. Tam również dominują wysokie klify cieszące amatorów spacerów, a także doskonałe łowiska odkrywane przez niestrudzonych wędkarzy. Na samej północy chętnie odwiedzaną miejscowością jest Durness otoczone pięknymi plażami i klifami, natomiast za najbardziej ucywilizowane miasteczko północy uchodzi Thurso. Z kolei na wschodnim wybrzeżu fascynującym zakątkiem jest półwysep Black Isle, gdzie zwiedzić można delfinarium i fokarium, lub też wybrać się na rejs poszukujący delfinów na wolności. Dla wielu turystów Góry Kaledońskie są celem zupełnie osobnej wyprawy, na której poznaje się uroki trudno dostępnej i nieprzewidywalnej Szkocji.

Wyspa Skye – najbardziej tajemnicza i niesamowita ze szkockich wysp wyłania się zza kurtyny mgieł i związana jest z nordyjską nazwą odnoszącą się do „chmury”. Chociaż pogoda jest tam niezwykle kapryśna, dla prawdziwych podróżników jest to czekająca na odkrycie kraina żywcem wyciągnięta z baśniowych scenerii. Uroda tamtejszych gór znana jest miłośnikom wędrówek już od czasu epoki wiktoriańskiej, aczkolwiek dalej jest to dziki zakątek, w którym można znaleźć bezludne miejsca. Skye ma około 80 km długości i 50 km szerokości, więc spokojnie można tam spędzić nawet cały urlop, poznając na pasjonujących wyprawach najodleglejsze zakamarki. Nad Wyspą Mgieł dominują postrzępione wzgórza Cuillins przypominające krajobrazy Nowej Zelandii, a linię brzegową tworzą kamieniste cyple ze stromymi fiordami. Podczas wędrówki można trafić na półwysep Trotternish z niesamowitymi widokami na wyspy Hebrydy lub do miejscowości Armadale, której główną atrakcją są pomysłowo zorganizowane Ogrody Zamku Armadale i Muzeum Wysp. Dobrą bazą wypadową do zwiedzania południowej części wyspy jest miejscowość Broadford i tam można uzyskać niezbędne informacje w agencji turystycznej. Z każdego zakątka Skye widać ośnieżone szczyty Cuillin, na które między innymi wiedzie popularny szlak przez Glen Sligachan, oddzielający granitowe Red Hills od skał magmowych Black Cuillin. Większość szlaków wymaga dużego doświadczenia w zdobywaniu wysokich szczytów, aczkolwiek ciekawe i mniej wymagające trasy można znaleźć w niższych partiach gór. Ponadto na wyspie warto zobaczyć warownię Dunvegan Castle z panoramą na okolicę, Muzeum Etnograficzne Colbost Folk, ruiny średniowiecznego Trumpan Church z widokiem na Hebrydy, miasto Portree z pięknymi kolorowymi domkami i malowniczą przystanią oraz słupy skalne zdobiące Quiraing nad zatoką Staffin. Wyjątkowo prezentuje się także skalna iglica zwana Old Man of Storr i inne cudy stworzone przez przyrodę, a także mnóstwo pozostałości po dawnych klanach zamieszkujących wyspę, o których najlepiej dowiedzieć się w Muzeum Wyspy Skye.

Hebrydy Zewnętrzne – ponad 200 wysp archipelagu Hebrydów Zewnętrznych urzeka turystów wyjątkową surowością krajobrazu i potężnymi klifami, o które rozbijają się wzburzone fale Atlantyku. Teren większości wysp jest pagórkowaty, a pasma górskie porozdzielane są przepięknymi wrzosowiskami i dziesiątkami niewielkich jezior tworzących niesamowite zjawiska przyrodnicze. Na dalekim zachodzie archipelagu rozpościerają się połacie piaszczystych plaż należących bez wątpienia do najpiękniejszych na Wyspach Brytyjskich. Chociaż turystyka nie odgrywa tam dużej roli na rzecz rolnictwa i rybołówstwa, wyjątkowe widoki zachęcają do odwiedzania przynajmniej kilku z wysp. Jedną z nich, najdalej wysuniętą na północ, jest Lewis, na której znajdują się najlepiej zachowane w Szkocji znaleziska prehistoryczne. W krajobraz wyspy wpisały się głównie nizinne torfowiska oraz łagodna linia brzegowa zwieńczona w niektórych miejscach wysokimi klifami i poutykanymi między nimi piaszczystymi plażami. Wyspą przez kilkaset lat zarządzał klan MacLeodów, skonfliktowany z królem Jakubem I i konkurującym klanem MacKenzich. Głównym ośrodkiem jest miasteczko Stornoway, w którym rozwija się rynek usług hotelarskich, znajduje się port, zamek oraz wszystko, co potrzebne niewielkiej miejscowości turystycznej. Tu i ówdzie można trafić na słodkowodne jeziorka, rozproszone zabudowania i krajobraz z wiejskimi zagrodami. Turyści często zaglądają w pobliże Calanais, gdzie znajdują się tajemnicze bloki skalne ustawione w kręgu na brzegu jeziora (tzw. założenie megalityczne jest dziełem wielu pokoleń, powstało na przestrzeni lat od 3 tys. p.n.e. do 1,5 tys. i z lotu ptaka przypomina krzyż celtycki). Bardzo malowniczy jest pagórkowaty krajobraz w pobliżu Uig, charakteryzujący się niezliczonymi wysepkami i surowymi klifami, między którymi pojawiają się piaszczyste odcinki połyskujące w promieniach słonecznych złotą barwą. Właśnie na jednym z piaszczystych brzegów odnaleziono kilkadziesiąt wikińskich figur szachowych z XII wieku, które są ciekawostką Muzeum Szkocji w Edynburgu, a repliki i wiele innych interesujących przedmiotów można obejrzeć w Uig Heritage Centre. Do pozostałych wysp odwiedzanych przez turystów należą Harris, North Uist, South Uist i Benbecula. Na wszystkich można znaleźć prehistoryczne zabytki i pozostałości po dawnych klanach zamieszkujących ten rejon Szkocji, co znacznie podnosi rangę turystyczną i zachęca do zwiedzania.

Orkady – na północno-wschodnim krańcu Szkocji rozciąga się niezwykły archipelag około 70 wysp, będących dla turystów prawdziwym skansenem historii z widokami pojawiającymi się często na kartkach pocztowych. Większość wysp jest równinna i łagodnie ukształtowana, z wyjątkiem skalistej Hoy, a największa z nich – Mainland, utożsamiana jest przez wyspiarzy ze stałym lądem. Na wyspach można odnaleźć malownicze rybackie miasteczka obsługujące ruch promowy pomiędzy poszczególnymi zakątkami, gdzie życie toczy się wyjątkowo spokojnym tempem. Wyniosłe klify i piaszczyste plaże wyglądają najpiękniej wiosną i latem, gdy pełne są dzikiego ptactwa, a na pobliskich łąkach pulsuje w rytm wiatru dywan różnobarwnych kwiatów. Na poszczególnych wyspach podziwiać można doskonale zachowane pozostałości osad z epoki kamiennej, grobowce i tajemnicze kręgi z 2 tys. lat p.n.e., których niewyjaśnione pochodzenie najbardziej pobudza turystyczną wyobraźnię. Można tam również trafić na ufortyfikowane wioski z epoki żelaza, w których ostały się kamienne wieże oraz wczesnochrześcijańskie osady z domkami skupionymi wokół kościołów. Orkady do końca XV wieku podlegały królom norweskim, po czym zostały włączone do Szkocji, niemniej skandynawski koloryt zachował się do dziś. Wyspy odegrały ważną rolę w połowach wielorybów oraz podczas obu wojen światowych, gdy stacjonowała tam flota Królewskiej Marynarki Wojennej i po tych właśnie czasach zostało mnóstwo pamiątek. Niezwykle urokliwą miejscowością jest Stromness z naturalnie osłoniętym portem, tradycyjną zabudową i wielowiekowymi tradycjami handlowymi. Największą atrakcją West Mainland jest neolityczna osada Skara Brae, zwana „Brytyjskimi Pompejami”, położona nad przepiękną zatoką Skaill. Obejrzeć tam można autentyczne zachowane domostwa oraz narzędzia i szczątki ceramiki datowane na 3 tys. lat p.n.e. Stolicą Orkadów jest miasteczko Kirkwall, które może pochwalić się jedną z najpiękniejszych średniowiecznych katedr w Północnej Szkocji. St Magnus Cathedral wzniesiona w XII wieku z czerwonej cegły związana jest legendami z postacią Magnusa, nad mogiłą którego rozbłysło niebiańskie światło. Kościół robi niesamowite wrażenie i odzwierciedla ducha znanych katedr Europy. Ciekawe są ruiny Bishop's Palace należące od XII stulecia do Biskupa Orkadów, a także XVII-wieczny pałac hrabiowski wzniesiony w interesującym stylu architektonicznym. Wspaniałych zabytków nie tylko w tym mieście, ale także w obrębie wszystkich wysp jest znacznie więcej, więc wszyscy zainteresowani zwiedzaniem tychże miejsc powinni na początku udać się do Muzeum Orkadów, które opowiada o najistotniejszych zabytkach. Interesujących miejsc jest tak dużo, że z powodzeniem na Orkadach można spędzić cały urlop, wypoczywając, przemierzając trasy wędrowne pełne wyjątkowych krajobrazów i rozwiązując historyczne zagadki związane z czasami prehistorycznymi i historią najnowszą.

Szetlandy – nazwa tajemniczych i odległych wysp na Oceanie Atlantyckim, położonych około 200 km na północ od wybrzeży Szkocji, zakorzeniona jest w turystycznej świadomości, aczkolwiek zakątek ten został jedynie muśnięty przez podróżników i stanowi cel nieznanych przygód. Archipelag ponad 100 wysp charakteryzujących się pagórkowatym kształtem ma więcej wspólnego z krajami skandynawskimi niż z Wielką Brytanią, dlatego może okazać się niezwykle egzotycznym celem wyprawy. Tysiące lat działania wiatru i wody ukształtowały unikalny krajobraz, którego próżno szukać w innych zakątkach świata. Z lotu ptaka wyspy wyglądają jak popękana skorupa z poszarpanymi brzegami, między którymi rozpościerają się jałowe torfowiska pełne miniaturowych jeziorek. Ciekawym zjawiskiem w lecie są „białe noce”, które w niezwykły sposób spowijają dziesiątki wspaniałych stanowisk archeologicznych świadczących o wielowiekowej historii osadnictwa. Poszczególne wyspy słyną z tajemniczych jaskiń, niesamowitych form skalnych i urwistych klifów, o które fale rozbijają się z zawrotnymi prędkościami, tworząc rzadko spotykane zjawiska przyrodnicze. Szetlandy zamieszkiwane przez plemiona Piktów, schrystianizowane w VII stuleciu przez mnichów z Irlandii, znalazły się w końcu w rękach norweskich. W XV wieku wyspy podzieliły los Orkadów i trafiły do Szkocji, niemniej ślady skandynawskiej obecności, scementowane podczas akcji dywersyjnych z okresu II wojny światowej, odczuwalne są do dziś. Turyści zaczynają najczęściej zwiedzanie wysp od stolicy Lerwick, w której skupia się życie handlowe i gospodarcze. W gwarnym porcie przez cały rok cumują kutry, statki wycieczkowe i jachty dalekomorskie, a zaułki i brukowane uliczki biegnące do centrum zachęcają do krótkiej wędrówki i zwiedzania fortu Charlotte, ratusza i Muzeum Szetlandów. Główną atrakcją wyspy Mousa jest wspaniale zachowana okrągła wieża z epoki żelaza, zbudowana bez zaprawy murarskiej, natomiast na wyspę Noss kursuje najwięcej statków wycieczkowych i łodzi. Największymi wykopaliskami archeologicznymi może pochwalić się Jarlshof, gdzie odkryto mury różnych budowli sprzed 1600 lat, z kolei najlepszym miejscem obserwacyjnym dzikiego ptactwa i niezwykłych widoków jest przylądek Sumburg z latarnią morską. Ciekawostek na Szetlandach jest znacznie więcej, więc jeśli ktoś chce szczegółowo zwiedzić odległe wyspy, powinien poświęcić mnóstwo czasu na organizację wyprawy i rezerwację miejsc noclegowych. Wyspy są ogólnie wymarzonym terenem spacerowym, pełnym imponujących klifów, pięknych plaż i cudownych zakątków skrywających historyczne tajemnice.

Obserwacja delfinów – Zatoka Moray wrzynająca się klinem we wschodnie wybrzeże Północnej Szkocji jest jednym z niewielu miejsc w obrębie Wysp Brytyjskich, gdzie można przyjrzeć się morskiemu życiu delfinów. Najlepszym punktem obserwacyjnym, z którego można wypatrzyć te przemiłe ssaki jest Chanonry Point na Black Isle i tam właśnie agencje turystyczne kierują swoje statki wycieczkowe.