Przewodnik Grecja środkowa

Obszar środkowej części Grecji to wspaniałe tereny trekkingowe i wspinaczkowe ciszące się uznaniem turystów zarówno w miesiącach letnich, kiedy można przemierzać wspaniałe górskie krainy z wieloma ruinami i urokliwymi wioskami, jak i w zimie – działa tu wiele dobrych ośrodków narciarskich z trasami zjazdowymi różnej trudności i wyciągami. Często można spotkać tu pasjonatów podniebnych lotów szybujących nad lasami i gajami oliwnymi. Te przepiękne tereny można podziwiać też z końskiego grzbietu galopując po wysoko położonych równiach lub zwiedzić je na rowerze. Okolice Półwyspu Pelion oraz południowe wybrzeże przyciągają miłośników sportów wodnych i żeglarstwa – znajduje się tu wiele dużych portów i malutkich, kameralnych przystani, które poza zaopatrzeniem gwarantują świetną atmosferę, gościnność i lokalne przysmaki.

Dodatkową atrakcją jest jezioro Pamvotis, gdzie znajduje się najdłuższy w Grecji tor wioślarski.

Wypoczywając na Grecji Środkowej warto też zwiedzić kilka ciekawych miejsc. Rezydenci poszczególnych biur podróży przedstawiają grafik i ceny proponowanych wycieczek, a niektóre miejscowości można zobaczyć samemu.

Ioanina – miasto położone w pobliżu jeziora Pamvotis, którego znakiem rozpoznawczym są smukłe minarety cytadeli Alego Paszy. Podczas rządów tureckich w regionie rozwinęło się rzemiosło i sztuka związana ze srebrem, a najlepsze prace z tego okresu podziwiać można w Muzeum Bizantyjskim. Warto zobaczyć też Meczet Zwycięstwa, Muzeum Archeologii oraz Sztuki Ludowej.

Osiou Louka – męski klasztor usytuowany na oliwnym wzgórzu w wysokich górach na południowy wschód od Delf. Poświęcony jest św. Łukaszowi, a jego kaplica ma najlepiej zachowane freski i złote mozaiki w całym kraju. Bardzo ciekawa jest również krypta świętego z jego relikwiami.

Termopile – wąwóz między Tesalią a Lokrydą w pobliżu Lamii gdzie w 480 r. p.n.e. została stoczona słynna bitwa grecką koalicją pod przywództwem Sparty a Persami, którzy mimo ogromnych strat odnieśli zwycięstwo. Dla upamiętnienia tej bitwy znajduje się tu posąg króla Sparty – Leonidasa, a na przeciwległym wzgórzu tablica upamiętniająca to wydarzenie.

Meteory – zbudowane na wysokich skałach piaskowca klasztory prawosławne sięgające XIV w., które znajdują się na krańcu równiny tesalskiej niedaleko Kalampaki. Pierwsze wspólnoty religijne pojawiły się w tej okolicy ok. X w. i zamieszkiwały pobliskie jaskinie. Według legendy pierwszy monastyr, nazwany później Wielkim, założył na skałach św. Atanazy, który wzniósł się podobno na skałę na skrzydłach orła. Faktem jest natomiast, że klasztor założono w 1336 r. podczas wojen między Bizancjum a Serbią, kiedy mnisi potrzebowali schronienia. Ukrywał się tu wtedy również następca serbskiego tronu – Jan Paleolog. Największe czasy świetności przypadły na lata panowania osmańskiego, kiedy to klasztory bardzo się bogaciły. Wskutek kłótni opatów w XVIII w., a także postępującej erozji i błędom w budownictwie starych budynków klasztor zaczął podupadać. Z wybudowanych tu 24 klasztorów znajdujących się na różnych skalach, obecnie zamieszkałych jest 6. Początkowo wszystkie produkty potrzebne do życia i materiały budowlane były wciągane na linach, ale po udostępnieniu kilku monastyrów zwiedzającym, dla ich wygody wybudowano pomosty i schody. By zwiedzić klasztor panowie muszą mieć ubrane długie spodnie, a panie zakryte ramiona kolana i ramiona.

Mykeny – starożytne miasto w północno-wschodniego Peloponezu, które ok. dwa tysiące lat przed naszą erą było ośrodkiem kultury mykeńskiej – jednej z najstarszych w Europie. Straciło jednak na znaczeniu juz w starożytności kiedy zostało zdobyte przez Achajów i zniszczone przez Dorów. Znajduje się tu obecnie duże stanowisko archeologiczne, gdzie można podziwiać odkryte ruiny akropolu – nazywanego mykeńska cytadelą, pozostałości pałacu oraz grobowce, z których jeden przypisuje się mitycznemu królowi Myken – Agamemnowi, dzięki znalezionej w nim złotej masce.

.

Korynt – miasto portowe leżące przy Przesmyku Korynckim, który łączy Peloponez z lądową częścią Grecji. Dzisiejsze miasto położone jest kilka kilometrów od starożytnych ruin, które leżą we wsi Archea Korinthos. Znajdują się tu m.in. Ruiny świątyni Apollina z V w. p.n.e., a powyżej, na stromej skarpie wznosiła się słynna w starożytnej Grecji świątynia Afrodyty uważana za miejsce sakralnej prostytucji, która nie przetrwała do naszych czasów. Warto zobaczyć również dobrze zachowane obwarowania średniowiecznej twierdzy.

Teby – miasto, które w starożytności było centrum polityczny środkowej części Grecji, a obecnie mieszka tu mniej niż 20 tys. ludzi. Nawiązują do greckiej mitologii i opowiadań Teby to miejsce narodzin Dionizosa, Heraklesa i późniejszego króla – Edypa. Istnieje również wiele śladów świadczących o tym, że miasto było jednym z centrów cywilizacji mykeńskiej na podbitym lądzie. Miasto bardzo szybko się rozwijało i stało się konkurencją Aten – rywalizacja między miastami sprawiła, ze w wojnach perskich i peloponeski Teby stawały się sojusznikiem każdego kraju, chcącego podbić Ateny. Największą klęską miasta była walka z Macedonią, kiedy to miasto zostało prawie doszczętnie zniszczone, a wszyscy mieszkańcy dostali się w niewolę. Mozna podziwiać tu ruiny Kadmey – akropolu tebańskiego, na którym wybudowany garnizon macedoński – obecnie również ruiny.

Ateny – stolica Grecji stanowiąca kolebkę demokracji, której historia przekracza 3 tys. lat. Jest również jednym z najważniejszych destynacji turystycznych Europy z imponującymi zabytkami starożytności. Rozłożone są między Zatoką Sarońską i czterema wysokimi wzgórzami, będącymi częścią miasta – Egaleo na południowym zachodzie dochodzący do wysokości 414 m n.p.m., Parnitha – sięgająca 1423 m n.p.m na zachodzie, Imittos – wysoki na 1026 m n.p.m. na wschodzie i górujący północy Pentelikon – 1108 m n.p.m. Ateny podzielone są trzema uskokami tektonicznymi co skutkuje częstymi, choć przeważnie niedużymi trzęsieniami ziemi. Ostatnie duże trzęsienie w 1999 r. poskutkowało zmianą przepisów budowlanych w mieście. W starożytności wstrząsy w mieście tłumaczono jako gniew bogów i składano im dary. W mieście znajduje się wiele śladów po bogatej historii miasta. Miasto założone zostało na pozostałościach twierdzy mykeńskiej na wzgórzu Akropolis, gdzie następnie również na sąsiadujących wzgórzach powstało miasto z dużą agorą (antyczny rynek), aeropagiem, gdzie odbywały się sądy, duża ilością świątyń poświęconych rożnym bóstwom i gmachami publicznymi. Nazwa miasta pochodzi od greckiej bogini mądrości Ateny. Według mitologii kiedy bogowie olimpijscy dzielili między siebie ziemie, gdzie mają być szczególnie czczeni Posejdon i Atena upodobali sobie szybko rozwijające się miasto nad Zatoką Sarońską. Ponieważ nie mogli osiągnąć kompromisu a kłótnie były coraz bardzie zażarte zwrócili się do mieszkańców by oni sami zdecydowali któremu bóstwu chcą składać cześć. Zdecydowali oni, że oddadzą miasto bogowi, który podaruje im najbardziej przydatną rzecz. Posejdon ofiarował wodę, która wytrysnęła ze źródełka. Atena natomiast stworzyła drzewko oliwkowe i pokazała jak zrobić oliwę z oliwek, która do dnia dzisiejszego jest podstawą greckiej kuchni. Najważniejszym miejscem Aten jest Akropol na wapiennym wzgórzu, gdzie znajduje się Partenon – świątynia Ateny Partenos (Dziewicy) wykonana w doryckim stylu przez Peryklesa, a rzeźby wykonał sam Fidiasz. Inne ważne budowle to Propyleje – stanowiące wejście na święte wzgórze, Erechtjon poświęcony Atenie i Posejdonowi oraz świątynia Nike. By zapoznać się dokładnie z bogatą historia miasta warto udać się do znajdującego się niedaleko Muzeum Archeologicznego. W mieście znajduje się bardzo wiele budynków i świątyń, na których poznanie trzeba przeznaczyć znacznie więcej niż jeden dzień. Najważniejsze to: Agora z Wieżą Wiatrów, pozostałościami po Hibliotece Hadriana i meczetem Fethiye Tzami, Aeropag, Tezejon, Teatr Dionizosa, Świątynia Zeusa Olimpijskiego oraz Kalimarmaron – stadion olimpijski z IV w. p.n.e. będący miejscem pierwszej nowożytnej olimpiady po odrestaurowaniu. Korynt – miasto portowe leżące przy Przesmyku Korynckim, który łączy Peloponez z lądową częścią Grecji. Dzisiejsze miasto położone jest kilka kilometrów od starożytnych ruin, które leżą we wsi Archea Korinthos. Znajdują się tu m.in. ruiny świątyni Apollina z V w. p.n.e., a powyżej, na stromej skarpie wznosiła się słynna w starożytnej Grecji świątynia Afrodyty uważana za miejsce sakralnej prostytucji, która nie przetrwała do naszych czasów. Warto zobaczyć również dobrze zachowane obwarowania średniowiecznej twierdzy.

Sparta – miasto Peloponezu będące stolicą Lekonii, które jest jednym z najbardziej znanych i znaczących w historii Grecji. W skład nowożytnej miejscowości wchodzą ruiny starożytnej Sparty i średniowiecznej Mistry. Historia Sparty sięga aż XII w. p.n.e. kiedy to stała się jedną z osad Dorów zasiedlających tereny Peloponezu. Cztery wieki później powiększone znacznie miasto słynęło jako potęga militarna. Dzięki zastosowaniu falangi Spartanie stłumili zbuntowaną ludność meseńską, założyli Związek Peloponeski i przez długie lata posiadali hegemonię na Peloponezie. Według podań założycielem miasta był legendarny Likurg, który podobno otrzymał od wyroczni delfickiej wytyczne jak dobrze kierować państwem i flotą, co podnosiło jego prestiż. Decyzje podejmowane były przez króla i Radę Starszych – szanowanych obywateli, którzy godnie przeżyli 60 lat. Po krótkim sojuszu, Sparta weszła w konflikt z Atenami i po zwycięstwie w wojnie peloponeskiej zdobyła znaczne wpływy Hellady. Ok. III w. p.n.e. Sparta utraciła znaczenie na rzecz Teb, a główna przyczyną był spadek liczby obywateli w wyniku licznych wojen, przez co nie mogła wystawić znaczącej armii. Jasnością i respektowaniem prawa, prostym życiem i ustrojem politycznym Sparta zachwycała jeszcze długo nawet największych filozofów, jak np. Platon. Do dziś ludność Sparty jest przykładem oddania idei wielkości państwa i organizacji społeczeństwa.

Athos – święta góra gdzie znajduje się Republika Mnichów, posiadająca do dziś autonomię i swoją władzę. Od półwyspu Chalkidiki oddziela go granica strzeżona przez policję. Przed wjazdem do Athos trzeba postarać się o wizję wjazdową – przy wycieczkach zorganizowanych wszystkie formalności załatwia pilot, jednak przy indywidualnym podróżowaniu może wiązać się to z długim oczekiwaniem. W republice można przebywać maksymalnie 3 dni, po tym czasie konieczne jest ubieganie się o przedłużenie pobytu, które może być odrzucone. Warto zwiedzić niesamowity zespół klasztorny, do którego od 1060 r. nie mogła wejść żadna kobieta. W republice obowiązuje skromny, stonowany strój, co w praktyce oznacza zakryte kolana i ramiona. Na półwyspie znajduje się 20 klasztorów, z których 17 należy do Grecji, a pozostałe są serbskie, rosyjskie i bułgarskie. Nadal zamieszkiwane jest przez mnichów i ich pomocników. Poza zawodowymi fotografami, którzy uzyskali pisemną akredytację, istnieje zakaz robienia zdjęć, nie wspominając o filmowaniu. Ważną zasadą republiki jest również zakaz przemieszczanie się w grupach liczących więcej niż 10 osób dla wyznawców innych religii niż prawosławie.

Saloniki – drugie największe miasto Grecji sięgające historią III w. p.n.e., kiedy to zostało założone przez cesarza Kassandrosa i nazwane od imienia jego żony – Thessaloniki. Kiedy dostało się pod panowanie rzymskie szybko zyskało na znaczeniu i stało się głównym węzłem na szlaku z Rzymu na Wschód. Z tego tez powodu było atakowane i zdobywane przez Arabów, Normanów, władców Epiru i Bizancjum oraz Turków. W XV w. zostało sprzedane Wenecji, jednak wkrótce byli właściciele zdobyli je ponownie i na pięć stuleci miasto znalazło się w granicach Imperium Ottomańskiego. W tym czasie przekształciło się w metropolię i stało się w XX w. centrum działalności Młodych Turków. Tutaj również przyszedł na świat turecki przywódca ostatniego wieku – Ataturk. Miasto zamieszkiwane było przez wiele społeczności co przyczyniło się do powstania wielu ciekawych zabytków różnych epok i stylów. Pod koniec I wojny światowej dużą część miasta, głównie dzielnicę żydowską strawił pożar, który był jedną z głównych przyczyn migracji Żydów z Salonik do Palestyny. W dwudziestoleciu międzywojennym nastąpiło znaczne przemieszanie ludności tureckiej, bułgarskiej i greckiej. Miasto nazywane przez Żydów "Drugą Jerozolimą" dostało się pod okupację niemiecką, podczas której zamordowano 97% tej społeczności. Kiedy Grecja odzyskała miasto ludność turecka i bułgarska w znacznym stopniu została wysiedlona, przez co do dnia dzisiejszego istnieje napięta atmosfera w relacjach tych krajów. Miasto o tak bogatej i zawiłej historii posiada wiele pamiątek po dawnych dziejach. Jednym z najbardziej charakterystycznych obiektów jest Biała Wieża wchodząca dawniej w skład fortyfikacji wybudowanych przez sułtana Sulejmana Wspaniałego. Dziś mieści się w niej Muzeum Sztuki Bizantyjskiej, a z wysokiego tarasu rozpościera się widok na port i miasto. Warto zobaczyć również Łuk wybudowany w III w. dla uczczenia zwycięstwa tetrarchy Galeriusza nad Persami i poświęcone mu Mauzoleum. Poza agorą i rzymskim Forum na uwagę zasługuje najważniejszy kościół miasta – św. Demetriusza, który jest patronem miasta. Inne cenne zabytki to: obwarowania bizantyjskie, w których skład wchodzi "Cytadela o Siedmiu Wieżach", tureckie meczety i świątynie bizantyjskie pochodzące z V - XII w.