Przewodnik Wyspa Gozo

Do najstarszych świątyń i wiatraków wytyczono kilka tras spacerowych, natomiast ciekawym doświadczeniem może okazać się zwiedzanie jeepem bezdroży wyspy.

Mdina – jedno z ciekawszych miast na wyspie, malowniczo położone na szczycie wzgórza, z którego roztaczają się piękne widoki na okolicę. Miejscowość pomimo niewielkich rozmiarów ma zabytkowy charakter z bardzo wąskimi i krętymi uliczkami, które spacerowicze upodobali sobie najbardziej. Pierwsze ślady osadnictwa wskazują, że okolica była zamieszkiwana już IV w. p.n.e., a znaczącą osadę warowną założyli jako pierwsi Fenicjanie około 700 r. p.n.e. Obecna architektura pochodząca z XI w. jest dziełem Normanów i miesza się dodatkowo z architektonicznym barokiem, co tworzy niepowtarzalne połączenie stylów. Mdina nosi miano „miasta ciszy”, gdyż tylko auta zarejestrowane w mieście mogą poruszać się po centrum, a we wspaniałych parkach, i zacisznych alejkach można się o tym przekonać na własne uszy. Potężne mury otaczające starówkę wybudowali Saraceni w 870 r., z kolei do najważniejszych zabytków należy barokowa katedra z fasadą o harmonijnych proporcjach i ogromną kopułą. Malowidła ścienne, rzeźbiarskie ornamenty i wspaniałe kaplice opowiadają w dużej mierze o losach św. Pawła, którego statek rozbił się w pobliżu wyspy. Wiele regionalnych pamiątek skrywa Cathedral Museum znajdujące się w barokowym pałacu, z kolei warto zajrzeć do lochów miasta, gdzie w podziemiach i tajemniczych przejściach również urządzono muzeum regionalne. Ciekawe kolekcje w postaci skamieniałości ryb, owadów, ptaków i ssaków zgromadziło Museum of Natural History, a prywatne muzeum Palazzo Falzon przedstawia ciekawe zbiory obrazów, antyków i broni.

Rabat – chociaż miasteczko sąsiaduje z cichą i spokojną Mdiną, ma gwarne oblicze pełne sklepów, barów i kilku atrakcji turystycznych. Według legendy w jednej z grot Rabatu miał pomieszkiwać św. Paweł, którego podróż z Jerozolimy do Rzymu przerwała katastrofa morska. Dlatego najważniejszym miejscem jest kościół św. Pawła powstały tam, gdzie wcześniej wznosiła się najstarsza świątynia na Malcie, a także grota św. Pawła, w której znajduje się posąg świętego oraz tajemniczy kamień z mocą uzdrawiającą. Z groty można przedostać się tunelem do miejscowego muzeum z eksponatami odnoszącymi się do historii wyspy, a także powędrować do kolejnych podziemi, jakimi są katakumby i schrony pochodzące z okresu II wojny światowej. Ciekawe zbiory pochodzące z wykopalisk rzymskich, ozdobione cenną posadzką mozaikową zgromadziło również Museum of Roman Antiquities, z kolei pełną grozy wyprawę warto odbyć do dwóch podziemnych cmentarzy, w których chowano zmarłych już od czasów średniowiecza. Nieopodal Mdiny i Rabatu znajduje się interesujące Ta’Qali Craft Centre, czyli wioska rękodzieła, w której można nabyć między innymi pamiątki złotnicze i ceramiczne. Po wyczerpującym zwiedzaniu najlepiej odpocząć w cieniu i zaciszu przepięknych Ogrodów Howarda.

Okolice Mdiny i Rabatu – zwiedzanie wyspy nie zajmuje wiele czasu, dlatego w wolnej chwili warto wybrać się w krótką podróż, by zobaczyć stanowisko archeologiczne znane z tajemniczych kolein Clapham Junction; piękny pałac Verdala Palace otoczony parkiem, w którym wypoczywają prezydenci Malty; Klify Dingli – interesujące miejsce z najwyżej położoną wsią na wyspie, gdzie zawsze można liczyć na piękne widoki oraz zachwycający pejzaż z kapliczką Magdalena Chapel w tle.

Okolice Valletty – tereny wokół stolicy są o tyle ciekawa, iż na krótkiej wycieczce można zwiedzić kilka ciekawych zabytków znajdujących się w pobliskich wioskach. Na uwagę z pewnością zasługuje San Anton Palace – XVII-wieczny pałac będący siedzibą maltańskich władz z pięknymi ogrodami udostępnionymi zwiedzającym; kościół Church of Savior w Lija ze skromną fasadą, ale bogatym wnętrzem i kunsztownie wykonanymi malowidłami;  kościół Church of St. Mary z fasadą przypominającą rzymskie świątynie oraz noszący wpływy hiszpańskie, XVII-wieczny Church of the Annunciation, stojący na rynku w Balzan.

Blue Grotto – lokalne agencje turystyczne i prywatni przewoźnicy organizują turystom szukającym wrażeń wycieczki wzdłuż malowniczych klifów osiągających w południowej części Malty zadziwiającą wysokość. Wyprawę najlepiej zacząć w miejscowości Wied iz-Zurrieq, by udać się do głębokiego kanionu skalnego z tunelami, grotami i przejściami prowadzącymi do magicznej Blue Grotto. Niezwykła jaskinia najatrakcyjniej wygląda z samego rana, gdy promienie słoneczne przebijają się przez łukowate, skalne arkady i malują na błękitnej tafli tęczę barw ze zjawiskową poświatą.

Świątynia Hagar Qim – wyprawę do Blue Grotto warto powiązać ze zwiedzaniem malowniczego miejsce z widokiem na wysepkę Fifla, w którym usadowiły się zabytkowe skupiska masywnych megalitów pochodzące z 3000-2500 lat p.n.e. Nad ruinami wzniesiono ogromny, brezentowy namiot osłaniający kamienne budowle i turystów przed promieniami słonecznymi. Zwiedzającym udostępniono między innymi stanowisko archeologiczne o nieregularnym kształcie, w którym dobrze zachowały się rozmaite komnaty, korytarze i kamienne świątynie. Na edukacyjnej ścieżce można cofnąć się do odległej przeszłości oraz wyobrazić sobie życie dawnych Maltańczyków oglądając system kamiennych świątyń Mnajdra.

Delimara – uroczy przylądek na południu Malty, którego walory podkreśla malownicza latarnia morska oraz półki skalne doskonale nadające się do opalania. Piękne widoki na morze i klify wieńczące dwie zatoczki stanowią wdzięczny temat fotograficzny.

Park Limestone – przyjemne miejsce, w którym oprócz podziwiania maltańskich pejzaży można dowiedzieć się czegoś więcej o geologicznej historii wyspy oraz wziąć udział w interesującym wydarzeniu, jakim są noce maltańskie prezentujące lokalny folklor oraz serwujące kulinarne specjały.

Tarxien – wielu turystów przyjeżdża do miasta, by udać się na pełną grozy, ale fascynującą i wypełnioną przygodami wyprawę do podziemnego labiryntu Hypogeum Hal Saflieni. Niezwykły kompleks świątynny w całości zbudowany pod powierzchnią ziemi naukowcy datują na 3000-1800 r. p.n.e. Zwiedzającym przechodzi dreszcz po plecach, jak dowiadują się, że miejsce było nie tylko związane z obrzędami religijnymi, ale pełniło funkcję cmentarzyska, w którym pochowano przed wiekami kilka tysięcy ciał. Tajemnicze komnaty rozmieszczone są na różnych powierzchniach i głębokościach. W jednej z nich naleziono figurkę Śpiącej Wenus, która znajduje się obecnie w Muzeum Archeologicznym Valletta. Jeżeli ktoś nie ma dosyć wędrówek po mrocznych korytarzach powinien zajrzeć dodatkowo do zespołu świątyń Tarxien. Jest to jeden z najstarszych obiektów na Malcie, w skład którego wchodzą kościoły z misternymi zdobieniami sięgającymi 3000 r. p.n.e.

Linia Victoria – gratka dla miłośników fortyfikacji, którzy na pasjonującej wycieczce mogą zwiedzić naturalną linię obrony w postaci rowu tektonicznego. Strategiczne miejsce wykorzystali w XIX wieku Brytyjczycy, budując w tym miejscu system samodzielnych fortów, murów i bastionów. Zwiedzić można między innymi fort Mosta z katakumbami i stanowiskiem artylerii oraz fort Madliena z zachwycającymi widokami na okolicę.

Grota Ghar Dalm – w pobliżu miejscowości Birzebbuga znajduje się kilkudzisięciometrowy odcinek podziemnej groty wydrążonej przez podziemną rzekę. Podczas zwiedzania  niewielkiego muzeum można poznać historię Sycylijczyków przybyłych na Maltę przed kilkoma wiekami oraz prastarych zwierząt żyjących w tym miejscu 18 tys. lat temu.