Przewodnik Wybrzeże Liguryjskie

Dodatkową atrakcją na aktywne spędzenie wolnego czasu jest obecność wielu starych winnic dająca możliwość poznania procesu wytwarzania najlepszych win pochodzących z tego regionu.

Piłka nożna ma miliony zwolenników na całym świecie, we Włoszech można tej wyśmienitej dyscyplinie sportu zarówno kibicować i jak i praktykować na licznie przygotowanych do tego boiskach piłkarskich. Wśród innych sportów popularne są także jazda konna, koszykówka, baseball i football amerykański. Wielu fanów mają także liczne i emocjonujące wyścigi samochodowe oraz Giro d'Italia – prestiżowe wydarzenie międzynarodowe przyciągające miłośników czynnego kolarstwa.

San Marino – głównym atutem przyciągającym turystów do malowniczego zakątka Włoch (niewielkiego państewka ze stolicą o tej samej nazwie) są dziesiątki sklepów z alkoholem i perfumami, niezwykłe widoki, budujące nastrój brukowane, wąskie i strome uliczki oraz historyczna zabudowa wśród której warto spędzić co najmniej kilka godzin. Centralnym punktem miasta ze wspaniałą panoramą na dolinę rzeki Marecchia jest plac Piazza della Liberte, na którym można zasiąść w magicznej restauracji i rozkoszując się pożywnym obiadem zbierać siły na zwiedzanie Bazyliki San Marino, Pałacu Rządowego obfitującego w państwowe symbole i przede wszystkim Tre Torri – trzech średniowiecznych fortec królujących nad miastem.

Wenecja – chyba nie ma na świecie osoby, która nie obiecałaby sobie spędzenia chociaż jednego dnia w mieście gondoli, mostów, kolorowych masek i karnawału. Nie ma w tym nic dziwnego – miasto położone jest na wodzie, a niezwykłą i jedyną w swoim rodzaju atmosferę tworzą bajkowe zespoły uliczek, wszechobecne kanały i piękne zabytki wręcz unoszące się na wzburzonych falach wywoływanych przez przepływajcie obok setki gondoli. Główna arteria komunikacyjna to czterokilometrowy Canal Grande dochodzący w niektórych miejscach do 70 m szerokości, dzielący miasto na połowę. Przy nim ulokowana jest większość najznamienitszych zabytków Wenecji, więc warto chociażby zwiedzić miasto z poziomu wody. Wenecję założyli mieszkańcy stałego lądu skrywający się na bagnistych wysepkach przed najazdami Hunów, Wizygotów i Longobardów, co spowodowało, że malownicze tereny odegrały ważną rolę w historii Włoch nabierając jednocześnie istotnego znaczenia strategicznego. Całą okolicę nie sposób zwiedzić w jeden dzień, ciężko też wejść do każdego z kościołów, niemniej najlepszym sposobem na zwiedzanie jest skorzystanie z gondoli, wodnych autobusów i taksówek lub po prostu z własnych nóg. Warto też zaopatrzyć się w turystyczną kartę Rolling Venice lub Venice Card znacznie ułatwiające zwiedzanie miasta nie uszczuplające jednocześnie zasobności portfela. Określenia „najelegantszy salonik Europu” użył już Napoleon podziwiając serce Wenecji, czyli wspaniały plac św. Marka – wielki architektoniczny skarb, najbardziej znany symbol chwały Wenecji reprezentujący miasto na wszystkich folderach. Nie dziwią zatem tłumy turystów oblegające najwytworniejsze kawiarnie, restauracje i ogródki, posilające się przed zobaczeniem najpiękniejszej świątyni w Europie – Bazyliki św. Marka, niepozostawiającej nikogo w obojętności. Jedni turyści znikają w jej wnętrzach, inni podziwiają romańskie zdobienia środkowych drzwi, jeszcze inni decydują się na odwiedzenie Museo Marciano i Loggi dei Cavalli.  Na placu wznosi się także  wspaniała wieża Campanile oraz misterna wieża zegarowa Torre dell'Orologio, a stojąc twarzą do laguny widzi się po prawej stronie XVI-wieczną Liberia Sansoviniana z rzeźbionymi arkadami i posągami, w której odbywają się koncerty muzyki klasycznej, uznawaną jednocześnie przez podróżników za najpiękniejszy budynek wszech czasów. Od wschodu Piazzettę – otwartą przestrzeń pomiędzy San Marco a spacerowym bulwarem –  zamyka majestatyczny XIV-wieczny Pałac Dożów, w którym przez wieki sprawowano władzę i znajdowały się najważniejsze instytucje państwowe. W międzyczasie warto zajrzeć na Schody Gigantów, gdzie odbywały się koronacje kolejnych dożów lub skierować się na romantyczny Most Westchnień, po którym na egzekucję prowadzano ciężko wzdychających skazańców. Po kolejnej kawie wypitej w najsłynniejszej kawiarni Florian można zwiedzić muzea: Archeologico, del Risorgimento i Correr z niebywałymi kolekcjami historycznymi lub udać się na północ od placu św. Marka by spacerować po zatłoczonym Campo San Bartolomeo, zwiedzić słynną spiralną klatkę schodową Scala del Bovolo lub wypocząć na spokojnym Campo San Luca.  W zakolu Canal Grande leży godna uwagi San Polo – ogromna dzielnica z zatłoczonym, symbolicznym, pełnym pamiątek mostem Rialto, uchodząca za handlowe centrum Wenecji z przepięknym kościołem Santa Maria Gloriosa dei Frari oraz z obiektem, którego pod żadnym względem nie można pominąć – Scuola Grande di San Rocco z niebywałymi obrazami i wieloma innymi, cennymi zabytkami.

Mediolan – zwany też Milanem położony na północy kraju, w północno-zachodniej części Niziny Padeńskiej jest drugim po Rzymie miastem Włoch, a tym samym ważnym węzłem komunikacyjnym i ośrodkiem finansowym z największymi bankami, rozpoznawany także dzięki takim markom jak Alfa Romeo, Pirelli czy Cinzano. Mediolan ceni sobie dyscyplinę pracy i wysoki poziom życia społecznego, co nie przeszkadza turystom czującym się w mieście wyjątkowo dobrze, dlatego znane włoskie powiedzenie „La dolce vita” powinno być myślą przewodnią w trakcie zwiedzania zaskakującego miasta. Stolica regionu wkroczyła na arenę dziejów w IV w. wraz z wydaniem edyktu mediolańskiego, dzięki któremu chrześcijanie uzyskali wolność wyznawania swojej religii, w konsekwencji czego większość obecnych kościołów stoi na miejscach świątyń wzniesionych w poprzednich wiekach. Mediolan stał się centrum kultury i sztuki za sprawą rządów Viscontich, którzy ufundowali większość wyśmienitych zabytków. Również okres odrodzenia i panowanie rodu Sforzów obfitowały w liczne inwestycje, kiedy upiększano istniejące już zabytki sławiące miasto do dziś. W mieście urzędował m.in. słynny Leonardo da Vinci projektujący swoje zadziwiające machiny wojenne, które niestety nie uchroniły metropolii w 1499 r. przed Francuzami podbijającymi te ziemie na prawie cztery stulecia. Wspaniały zabytek Teatro della Scala pozostawili po sobie rządzący później Habsburgowie, odciskający jednocześnie swój ślad na pięknej architekturze. Po II wojnie światowej Mediolan znacznie rozwinął się dzięki rozkwitowi przemysłu znanemu jako „cud mediolański”, z kolei ostatnie dziesięciolecia to już domena piłki nożnej oraz wspaniałego świata mody z nazwiskami rozpoznawalnymi w niemal każdym zakątku świata. Głównym punktem orientacyjnymi jest plac Katedralny – Piazza del Duomo, w którego sąsiedztwie skupiają się wszystkie najważniejsze zabytki, najwytworniejsze sklepy i kawiarnie będące ostoją po bogatym w wrażenia zwiedzaniu miasta. W samym sercu Mediolanu nigdy nie jest cicho, wycieczki turystów przeplatają się z pięknymi kobietami wybierającymi się na ekskluzywne zakupy lub do drogich restauracji, a sprzedawcy lodów są jedynie tłem dla wybiegających ze stacji metra spieszących się do pracy mediolańczyków. Budowa najważniejszego zabytku – gotyckiej katedry Duomo sponsorowanej przez Viscontich trwała pięć stuleci, zdobienie fasady skończono dopiero w 1813 r., ale z perspektywy wyrafinowanego, turystycznego oka było warto. Świątynia wygląda imponujące nie tylko ze względu na swoje rozmiary, ale także dekoracje zachwycające swoim przepychem każdego podróżnika odwiedzającego miasto. W środku można poczuć się jak we wnętrzu wielkiej bestii, kiedy wpadające przez witraże zielonkawe światło oświetla marmurowe wnętrze tworząc optyczne złudzenia. Katedra ma wiele walorów turystycznych i wizualnych, jednym z nich jest gwóźdź z Krzyża Chrystusowego wiszący wysoko nad prezbiterium, używany przez cesarza Konstantyna jako końskie wędzidło. Na dach niezwykłej budowli można dostać się windą, by wśród pinakli, rozet oraz misternie wykonanych posągów podziwiać zapierający dech w piersiach widok na miasto z majaczącymi Alpami w tle. Kilka perełek architektonicznych kryje się na południe od Piazza del Duomo w gęstwinie sklepów i biurowców, gdzie znajduje się wspaniały kościół San Satiro – będący dziełem, które pozostawił po sobie wybitny Bramente. W ramach przerwy między podziwianiem wspaniałych zabytków warto zajrzeć do Gallerii Vittorio Emanuele – najstarszego i najbardziej eleganckiego centrum handlowego we Włoszech, w którego butikach, restauracjach i luksusowych sklepach można zostawić fortunę. Niedaleko tego miejsca wznosi się inna niezwykła budowla – teatr operowy La Scala, w którym odbywały się najbardziej znane na świecie opery, do dziś pozostający centrum życia towarzyskiego i kulturalnego elity mediolańskiej. Spacerując Via Verdi od La Scali można dojść do kolejnego miejsca odwiedzanego przez tłumy turystów, bowiem do Pinacoteca di Brera – jednej z najwspanialszych kolekcji włoskiej sztuki z dziełami malarskimi na najwyższym artystycznym poziomie. Małe galeryjki i sklepy z dziełami sztuki porozrzucane są także wzdłuż Via Bera, gdzie warto przysiąść w kawiarnianych ogródkach i obserwować codzienne życie mieszkańców miasta. Zamożnych mediolańczyków można z kolei spotkać w Złotym Kwadracie – Quadrilatero d'Oro – ograniczonym monumentalnymi ulicami; znajdują się tam sklepy największych projektantów mody z witrynami i cenami kolekcji zawracającymi w głowie niejednemu turyście. Po takich atrakcjach trzeba wypocząć, doskonałym miejscem, gdzie można spotkać dostojnych spacerowiczów są ogrody miejskie Giardini Pubblici – jeden z najstarszych parków w mieście z plątaniną alejek i bujną roślinnością, wśród której wypoczynek jest nadzwyczaj przyjemny. W okolicy można nacieszyć się sztuką, gdyż wyśmienite dzieła zgromadzone są w najciekawszej mediolańskiej galerii Civica Galleria d'Arte Moderna, usytuowanej w ogrodzie Padiglione d'Arte Contemporanea, a także nieco mniejszej Callezione Vismara. Od centrum odchodzi jeszcze jedna ulica Via Dante z turystycznym zwieńczeniem w postaci najpotężniejszego, najbardziej luksusowego i najbogatszego dworu renesansowej Europy – zamku Castello Sforzesco. Wśród wielu istotnych punktów na mapie turystycznej Mediolanu nie sposób ominąć jednej z największych atrakcji, czyli kościoła Santa Maria della Grazie ze słynnym malowidłem stworzonym przez Leonarda da Vinci. „Ostatnia Wieczerza” uchodzi bowiem za powszechnie rozpoznawalne i najznamienitsze arcydzieło malarskie nie tylko we Włoszech, budzące jednocześnie wiele kontrowersji z racji dwuznaczności i ukrytej symboliki. Wielkie dzieła mistrza można podziwiać także kilka ulic dalej w Narodowym Muzeum Nauki i Techniki, z najważniejszym wynalazkiem jakim jest słynna latająca maszyna. W ramach relaksu warto poznać nietuzinkowy aspekt nowoczesnego mediolańskiego życia przechadzając się po Via Monte Napoleon, obserwując jednocześnie co nowego wymyślili wielcy kreatorzy mody tacy jak Armani, Valentino, Prada czy Versace. Swoistym deserem architektonicznym są rozmieszczone wzdłuż historycznych osi ulicznych i dzielnicowych Corpi Santi – mury miejskie i Bramy rozwijające się wraz z miastem, do dziś zachwycające swoją konstrukcją. Nie lada gratka czeka miłośników footballu, gdyż jedną z ikon miasta jest udostępniony zwiedzającym legendarny stadion San Siro. Mediolan to także gąszcz ekskluzywnych restauracji, w których można dobrze zjeść, życie nocne to prawdziwy rytuał opierający się o „aperitivo” – według mediolańskiego zwyczaju po zakupieniu drinka bary udostępniają szeroki wachlarz darmowych przekąsek, dzięki którym można wyruszyć na podbój miasta w dobrym nastroju i z pełnym żołądkiem, a puby, bary i dyskoteki z turystami z całego świata są otwarte do ostatniego klienta.

Piza – o Krzywej Wieży (Torre Pendente) z tego uroczego miasta, będącej jednym z niepodważalnych symboli Włoch słyszał chyba każdy. Sama budowla robi wrażenie na każdym turyście wpatrzonym nie tylko w ciekawą architekturę, ale także w zaskakujące położenie obiektu widoczne na większości pocztówek pochodzących z Toskanii. Uroku niezwykłej konstrukcji dodaje także wznosząca się w pobliżu katedra, baptysterium i monumentalny cmentarz Camposanto. Wszystkie obiekty określane są mianem Pola Cudów – Campo dei Miracoli i zapierają dech w piersi niejednemu turyście przybywającemu do Pizy. Pozostała część miasta, po której również warto się przespacerować tworzy sieć prześlicznych uliczek z restauracjami serwującymi toskańską kuchnię. Przed zwiedzaniem Pizy warto zaopatrzyć się w łączony bilet umożliwiający wizyty także w kilku ciekawych muzeach. Camposanto można podziwiać także z lotu ptaka, wystarczy wspiąć się na wały obronne średniowiecznej Torre di Santa Maria.

San Gimignano – najczęściej odwiedzane przez turystów jedno z mniejszych włoskich miast z niebywałymi wieżami sterczącymi ponad urzekającymi zabudowaniami. Włosi określają uroczą miejscowość „Manhattanem średniowiecza” słynącym z czworokątnych wież budowanych przez zwaśnione rody w XII i XIII w. Miasto jest monumentalne, doskonale zachowane, w trakcie spaceru po starówce można podziwiać mnóstwo pięknych fresków lub zaszyć się w przytulnej restauracji. Od południowej bramy biegnie zabudowana rzędem pałaców wspaniała ulica Via San Giovanni łącząca dwa place, na których gromadzą się rzesze turystów podziwiających uroki miasta. Koniecznie trzeba zobaczyć kolegiatę z olśniewającym wnętrzem i cyklami biblijnych fresków, wejść na wieżę Torre Grossa by zrobić pamiątkowe zdjęcie toskańskiemu krajobrazowi i zdobyć twierdzę Rocca. Zwieńczeniem wędrówki powinien być obiad zjedzony w niezwykłej atmosferze miasta prawie nie zmienionego od średniowiecza połączony z degustacją jedynego w swoim rodzaju białego wina Vernaccia di San Gimignano.

Obserwacja wielorybów – niemal z każdej miejscowości na wybrzeżu można wybrać się na wspaniałą wycieczkę po pełnym morzu, której atrakcją jest obserwacja 12 gatunków żyjących w okolicy wielorybów.