Przewodnik Andhra Pradesh

Zwiedzanie miast nie jest w Indiach jedyną formą aktywnego spędzania czasu. Solidnie można zmęczyć się podczas zdobywania wysoko położonych fortec i świątyń, a także w trakcie pieszych wycieczek po rezerwatach przyrody i parkach narodowych. Czasy kolonialne pozostawiły po sobie tradycje budowania pól golfowych i zamiłowanie do krykieta, a poszczególne hotele i agencje turystyczne oferują swoim gościom wędrówki konne i safari na wielbłądach (szczególnie Pustynia Thar). Trasy przygotowywane są pod kątem trudności i kondycji uczestników. Coś dla siebie znajdą także miłośnicy off-roadu, czyli jazdy po bezdrożach quadami, motorami i samochodami terenowymi.

Golkonda Fort – tajemne przejścia, wysokie mury i piękne widoki – takie atrakcje czekają na turystów podejmujących się zwiedzania potężnej twierdzy znajdującej się na zachód od miasta Hajdarabad. Z powstaniem pierwszej XII-wiecznej warowni wiąże się legenda, według której pasterz znalazł w tym miejscu bożka i podarował go królowi. Władca zainteresowany historią kazał wznieść zamek o nazwie Wzgórze Pastuszka – Golla Konda. Obecna forteca o widowiskowym charakterze została wzniesiona w XVI/XVII wieku i była używana jako bastion chroniący władców z dynastii Kutb przed atakami mogolskich wojsk. Spoglądając na wysokie mury z okrągłymi bastionami, ruiny z Salą Audiencyjną na szczycie i pozostałe zabudowania wznoszące się na stromym wzgórzu, można oczami wyobraźni odtworzyć średniowieczne życie i działające fontanny, przy których spacerowały królowe i damy dworskie. Warto pojawić się w forcie wieczorem podczas pokazu typu „światło i dźwięk” oraz zwiedzić dodatkowo królewskie mauzoleum otoczone bogato zdobioną arkadą.

Tranguebar – ozdobą dawnej kolonialnej osady duńskiej jest Fort Dansborg z XVII wieku. W odrestaurowanym budynku zwróconym w stronę morza znajduje się muzeum opowiadające historię miejsca i pokazujące pamiątki kolonialne. Przy okazji zwiedzania można zażyć morskiej kąpieli i wypocząć na piaszczystej plaży, często zastawionej kolorowymi łodziami rybackimi.

Warandal – dawna stolica hinduskiej dynastii Kakatijów zachwyca zwiedzających przede wszystkim opuszczonym fortem otoczonym dwoma pierścieniami umocnień i fosą. Z kolei za panowania dynastii Ćaluków na wzgórzach wokół miasta wzniesiono kilka świątyń Śiwy, widocznych także z murów twierdzy.Chengalpattu – w okolicy niewielkiej miejscowości znajdują się ciekawe atrakcje w postaci sławnej twierdzy będącej przedmiotem walk między Brytyjczykami i Francuzami oraz fascynujących grot świątynnych w pobliskim Wallam.

Gingee – interesującą atrakcją położoną w pobliżu zatłoczonego miasta jest najbardziej malownicza twierdza Tamil Nadu. Trzy cytadele położone w ciekawej scenerii zostały wzniesione przez władców Widźajanagaru i były areną wielu walk toczonych o południowe rejony Indii.

Tiruvannamalai – w mieście położonym u stóp góry Arunachala znajduje się ogromny zespół świątynny, który jest najtłumniej odwiedzany przez pielgrzymów podczas każdej pełni księżyca. Świątynia Arunchaleshvara wygląda niezwykle z samego wzgórza, ale i cały teren obejmujący wszystkie zabudowania potrafi wywołać zachwyt. Na spacerze po magicznym miejscu turyści mogą poznać jedno z pięciu świętych miejsc śiwaizmu – religijnego odłamu hinduizmu uznającego Śiwę za jedynego boga. Najstarszą częścią jest wewnętrzna świątynia z XI w, z kolei budowle wybudowane kilka stuleci później, symbolizują ziemskie żywioły i prezentują się niesamowicie w obiektywie aparatu fotograficznego – szczególnie cztery „gopury” (bramy) widoczne z daleka. Jest to jednocześnie jeden z największych kompleksów świątynnych w Tamil Nadu.

Madurai – najważniejszym miasto Wybrzeża Mannar, religijne i kulturowe centrum Tamilów, słynące z okazałych świątyń wybudowanych w tzw. stylu drawidyjskim. Jest to równocześnie jedno z najstarszych i nieustannie zamieszkiwanych miast na świecie, którego największą atrakcją zlokalizowaną w historycznej dzielnicy jest świątynia Minakszi Sundareśwara poświęcona Śiwie i jego małżonce. Miasto zbudowane i zarządzane przez dynastię Pandjów między VII a XIII wiekiem, zostało podbite w 1323 r. przez wojska Sułtanatu Delhi. Czas rozkwitu natomiast Madurai zawdzięcza władcy Tirumali, który prowadził aktywną działalność budowlaną, aczkolwiek sama świątynia jest świadectwem królewskiego i arystokratycznego mecenatu Najaków rządzących miastem między XVII a XVIII wiekiem. Ta największa świątynia hinduistyczna jest niezwykle barwna i zaskakuje ogromem przedsięwzięcia budowlanego. Na zwiedzanie warto przyjść rano lub wieczorem, kiedy odbywa się jeden z podstawowych obrzędów hinduizmu służący wiernym do nawiązania kontaktu z bóstwem. Dobrze jest mieć wtedy przy sobie aparat, by sfotografować procesję słoni i całe widowisko, któremu nie brakuje śpiewów, muzyki i mistycznej atmosfery. W obiektywie koniecznie trzeba ująć także samą bramę w postaci bardzo wysokiej schodkowej piramidy zwanej „gopura” – swoistej plątaniny barwnych, tańczących i rozbrykanych bogiń, bogów i przeróżnych scen uwiecznionych za pomocą kunsztownie wykonanych rzeźb, które są tak fascynujące, że trudno oderwać od nich wzrok. Na kolejnym etapie zwiedzania turyści podążają korytarzami i salami pełnymi posągów tańczących mężczyzn, sadzawek, kaplic, wolnostojących rzeźb Śiwy i kolumn ozdobionych postaciami królów Najaków. Warto także wspiąć się na południową „gopurę”, by objąć wzrokiem panoramę miasta, w której wyróżnia się kolejna i równie wspaniała świątynia – Minakszi Amman. Ogólnie w mieście pełnym sklepów i bazarów zawsze panuje żywiołowa atmosfera z typowym dla indyjskich miast tłokiem.

Szlakiem świątyń – region Wybrzeża Mannar słynie z licznych świątyń drawidyjskich, którym warto poświęcić osobną wycieczkę. Takie budowle były najczęściej religijnymi, społecznymi, kulturalnymi i politycznymi centrami poszczególnych wiosek i taką funkcję pełnią współcześnie. Większość ze świątyń ma podobny układ wyróżniający bramę wieżową zwaną „gopura”, przedsionek i główne sanktuarium przykryte wysokim dachem. Wszystkie elementy charakteryzują się bogatą symboliką i kunsztownymi dekoracjami rzeźbiarskimi, potrafiącymi zachwycić nawet podróżników niezainteresowanych sztuką sakralną. Świątynie poświęcone różnym bóstwom często pełnią rolę miejsca specjalnych świąt, tańców i sal do nauki. Chociaż wszystkie budowle mają podobne przeznaczenie, ich różnorodność jest tak wielka, że zasługuje na wnikliwą uwagę, bez której poznanie indyjskiego kontynentu nie byłoby możliwe. Najznamienitsze przykłady takich świątyń i grot można znaleźć w Kancipuram, Uttaramur, Mandagappattu, Tiruwannamalaj, Panamalaj, Cidambaram, Gangaikondacolapuram czy Kumbakonam. Takie miejscowości są również doskonałym miejscem na zakup pamiątek związanych z Indiami i zrobienie interesujących zdjęć podróżniczych.

.

Thanjavur – zwiedzając krainę Tamil Nadu warto zajrzeć do dawnej stolicy królestwa Ćolów, której szczyt rozwoju przypadł na X i XIV wiek. Przedstawiciele tej dynastii południowoindyjskiej pochodzenia tamilskiego prowadzili przynoszący zyski handel jedwabiem, bawełną, przyprawami, lekarstwami, kością słoniową i klejnotami oraz rozwinęli rolnictwo będące siłą napędową gospodarki do czasów dzisiejszych. Życie w tym średniej wielkości mieście koncentruje się wokół prawdziwego skarbu architektonicznego, jakim jest monumentalna świątynia Brihadishvara zbudowana przez władcę Radźaradźę I około 1010 r. dla uczczenia ekspansji terytorialnych. Jeżeli ktoś chce poznać bogactwo dziedzictwa kulturalnego tej części Indii powinien zwiedzić właśnie tę świątynię, która powstała jako obronna budowla poświęcona Śiwie jako Wielkiemu Panu. Z daleka widoczna jest bogato zdobiona brama  prowadząca na duży dziedziniec, na którym spoczywa rzeźba byka Nandina. Zafascynować i wciągnąć na kilka chwil mogą liczne dekoracje rzeźbiarskie, inskrypcje będące rodzajem publicznych zapisków dotyczących świątyni oraz malowidła z epoki Ćolów. W królewskim zespole pałacowym znajduje się także skarbiec, Muzeum Sztuki Najaków i biblioteka.

Tiruchirappalli – nad świętą rzeką Kaweri położona jest dawna siedziba władców Ćola i Naicka, w której powstał jeden z największych i najlepiej zachowanych zespołów świątynnych w południowych Indiach – Sri Ranganathaswamy poświęcony śpiącemu Wisznu. Obok setek pielgrzymów przybywają tam również turyści zainteresowani wyjątkową wartością religijną, historyczną i estetyczną miejsca. Zaraz za wielką bramą z zawiłymi rzeźbami pomalowanymi na różne kolory znajdują się stragany sprzedające przysłowiowe „wszystko”, mijając które dociera się do właściwej świątyni otoczonej boską aurą. Na terenie obiektu znajduje się mnóstwo większych i mniejszych świątyń, które nacechowane są symbolicznie poprzez tysiące rzeźb, bogato zdobione kolumny i niezrozumiałe formy czyniące miejsce jeszcze bardziej wyjątkowym. Drugą atrakcją turystyczną w mieście jest fort znajdujący się w północnej części, który jest pamiątką po bitwie, która rozegrała się w pobliżu między wojskami brytyjskimi i francuskimi, i przesądziła o rządach Brytyjczyków w tej części Indii. Owocem wymagającej wspinaczki jest nie tylko chłodny wiatr smagający skały i łagodzący skutki zmęczenia, ale także interesujący widok na zatłoczone miasto.

Wyspa Rameshwaram – na przepięknej wyspie wychodzącej w kierunku Sri Lanki odgrywała się akcja wielkiej indyjskiej epopei – Ramajany, co dla zainteresowanych hinduizmem może być wystarczającym powodem ciekawej eskapady. Oprócz podziwiania piaszczystych wydm obmywanych wodami Zatoki Bengalskiej i Oceanu Indyjskiego oraz interesujących widoków można tam zwiedzić świątynię Ramanatha stojącą w miejscu, gdzie Rama oddawał cześć Śiwie. W samej świątyni zbudowanej w XII wieku mogą spodobać się wspaniałe korytarze z masywnymi kolumnami (ciekawostką są dwa korytarze uchodzące za jedne z najdłuższych tego typu na świecie), aczkolwiek wielu turystów odwiedza także wzgórze Gandhamadana, by zobaczyć odcisk stopy Ramy oraz pozostałości zmiecionego przez cyklon miasta Dhanuszkoti, gdzie według legend Rama miał przyjąć hołd od brata Rawany.

Półwysep Kanjakumari – wycieczka w to magiczne miejsce może wypełnić cały dzień, a warto poświęcić czas na wyprawę, gdyż jest to najbardziej wysunięty na południe kraniec Indii w postaci skalistego półwyspu. Miasto Kanjakumari jest również ważnym celem pielgrzymkowym wszystkich religii indyjskich i zostało tak nazwane na cześć opiekunki wybrzeża – hinduskiej bogini Kumari. Podczas gdy wierni kąpią się w odmętach lazurowej wody i modlą w świątyniach, turyści fotografują nietypowe budowle poświęcone hinduskim bóstwom oraz oglądają magiczne miejsce, w którym zbiegają się wody Oceanu Indyjskiego, Zatoki Bengalskiej i Morza Arabskiego. Półwysep jest również o tyle wyjątkowym miejscem, iż na tej samej plaży można podziwiać wschody i zachody słońca oraz zobaczyć w kwietniu pełnię księżyca i słońce na tej samej linii.

Region Chettinad – nadmorska równina położona nad Zatoką Bengalską pełna jest zabytkowych wiosek, w których znajdują się stare rezydencje rodowe. Znana jest także tamtejsza kuchnia słynąca z pikantnego kurczaka curry i curry z warzywami, za którymi najlepiej rozglądnąć się w Karaikudi i Kanadukathanie. Kraina była zamieszkiwana przed laty przez kupiecką wspólnotę Czettiarów, którzy w XIX wieku zasłynęli jako bankierzy lokujący swoje majątki w klejnotach i nieruchomościach, czego efekt można podziwiać do dziś.

Park Morski Mannar – Zatokę Mannar ozdabia około 20 wysepek koralowych objętych ochroną przyrody. Jest to idealne miejsce na podglądanie niezliczonych przedstawicieli morskiej flory i fauny. Aby zobaczyć zadziwiający świat tropikalnej części Indii trzeba uzyskać specjalne zezwolenie.