• Opis
    • Informacje praktyczne
    • Atrakcje
    • Pogoda
    • Polecane oferty
    • Więcej

      Przewodnik Kaszmir

      Indie to jeden z najbardziej fascynujących krajów świata. Wspaniałe plaże, zielone plantacje herbaty oraz majestatyczne pasma górskie. Niesamowite miejsce pełne kontrastów i tajemniczych zabytków. To tu przed tysiącami lat narodził się buddyzm i hinduizm, dzięki czemu możemy podziwiać zjawiskowe świątynie i piękne buddyjskie klasztory. Indie to kraj, który zachwyca bogactwem kulturowym, aromatyczną kuchnią oraz niesamowitą fauną i florą.

      Kaszmir - zobacz wszystkie oferty
      Zobacz oferty dla kierunku Kaszmir
      Informacje o Kaszmir
      Stolica Delhi (New Delhi)
      Język hindi, angielski oraz 21 języków uznawanych za oficjalne w poszczególnych stanach
      Waluta rupia indyjska (INR), 1 INR = 100 pais (paisa)
      Dokumenty paszport

      Informacje praktyczne

      O kierunku

      Stolica / Język
      Delhi (New Delhi) / hindi, angielski oraz 21 języków uznawanych za oficjalne w poszczególnych stanach

      Czas lokalny
      Różnica w czasie względem Polski to: czas letni +3,5 godziny czas zimowy +4,5 godziny

      Dokumenty
      paszport

      Ogólne wymagania wjazdowe dla obywateli Polski
      Wiza jest wymagana. Wizę turystyczną jednokrotnego wjazdu można wyrobić indywidualnie za pośrednictwem platformy internetowej Indian e-VISA (https://indianvisaonline.gov.in/visa/). Wiza na 30 dni w okresie od kwietnia do czerwca kosztuje 10 USD/osoba, a od lipca do marca 25 USD za osobę. Do wyrobienia wizy potrzebujemy skan lub zdjęcie paszportu oraz kolorowe zdjęcie wizowe/paszportowe w formacie pliku jpg lub jpeg, waga < 1MB, wymiary min. 350 x 350px. Płatność kartą kredytową lub debetową. Paszport musi być ważny min. 6 miesięcy od daty wyjazdu i muszą być w nim co najmniej 2 wolne strony.

      Szczepienia
      Brak wymaganych szczepień. Zalecana jest profilaktyka przeciwmalaryczna (szczególnie w porze wilgotnej), a niektórych rejonach Indii szczepienie przeciw japońskiemu zapaleniu mózgu.

      Napięcie i rodzaj gniazdka
      230 V; 50 Hz / typ C, typ C-2, typ D, typ M (w wielu miejscach może być potrzebny adapter)

      Pieniądze

      Waluta
      rupia indyjska (INR), 1 INR = 100 pais (paisa), 1 INR = 0.047636PLN, kurs NBP z dnia 2024-10-31

      Napiwki
      Wskazane jest zostawianie napiwków. Napiwki są w tym kraju oczekiwane za zrealizowanie usługi (niekoniecznie za jej jakość/zadowolenie z niej). Niewielkich napiwków będą oczekiwać kierowcy, przewodnicy, pracownicy hoteli, kelnerzy i inni usługodawcy.

      Obowiązkowy podatek turystyczny
      Nie ma obowiązującej opłaty za pobyt turystyczny.

      Komunikacja

      Komunikacja / transport publiczny
      Indie to bardzo dobrze skomunikowany kraj. W odległe regiony można polecieć lokalnymi liniami lotniczymi lub podróżować pociągiem lub autobusami. W miastach popularne są tuk-tuki i riksze. W większych miastach dostępny jest także Uber.

      Wynajem samochodów
      Bardzo popularny jest wynajem samochodu z kierowcą. Wynajem samochodu bez kierowcy to podobny koszt, a ze względu na komfort i specyfikę jazdy w Indiach jest to zdecydowanie rekomendowana przez nas opcja. Natężenie ruchu jest bardzo duże. Kierowcy motocykli, skuterów i tuk-tukó rzadko respektują sygnalizację świetlną. Często możemy spotkać się tam także z jazdą pod prąd. Na drogach należy także uważać na krowy i inne zwierzęta.
      W Indiach obowiązuje ruch lewostronny. Wiele pojazdów poruszających się po drogach jest w złym stanie technicznym. Wszelkie manewry, takie jak wyprzedzanie czy omijanie należy sygnalizować, używając klaksonu.

      Informacje

      Ważne lokalne informacje i zwyczaje
      Polecamy zabranie dolarów amerykańskich lub euro i wymianę waluty na miejscu (na lotnisku, w hotelu, upoważnionym banku lub u uprawnionych dealerów).
      Sieć bankomatów jest słabo rozwinięta, dlatego warto mieć ze sobą gotówkę. W dużych miastach i miejscowościach turystycznych można zazwyczaj płacić kartą, jednak lokalsi do płatności kartą doliczają do 5% prowizji. W przypadku płatności gotówką możemy liczyć na niższe ceny na targach i turystycznych sklepach.
      Hindusi lubią zawyżać ceny dla Europejczyków. Zdarza się, że za ten sam produkt w tym samym sklepie każdego dnia zapłacimy inną cenę. Warto korzystać ze sklepów z ustalonymi cenami.
      Kupując pamiątki, warto się zawsze targować, ponieważ cena wyjściowa praktycznie zawsze jest bardzo zawyżona.
      W miejscach uczęszczanych przez turystów należy liczyć się z żądaniem drobnej opłaty praktycznie za wszystko.
      Zaleca się picie wyłącznie z fabrycznie zamkniętych pojemników. Nie należy spożywać owoców i warzyw bez ich uprzedniego wymoczenia w płynach dezynfekujących.
      Ze względu na specyficzną florę bakteryjną, w przypadku problemów żołądkowych wskazane jest udanie się do lekarza. Stosowanie środków powszechnie używanych w Europie nie jest zalecane.
      Hindusi chętnie widzą uczestnictwo turystów w uroczystościach religijnych. Należy jednak pamiętać, że dostęp do niektórych świątyń może być ograniczony.
      Należy wystrzegać się propozycji sprzedaży wysyłkowej biżuterii i kamieni szlachetnych za zaliczką. Zazwyczaj w zamian za zaliczki nie otrzymuje się zakupionego towaru lub jest to towar bezwartościowy. Odzyskanie pieniędzy od nieuczciwych sprzedawców jest trudne, czasochłonne i może wymagać poniesienia dodatkowych kosztów.

      Aktualne informacje na temat stanu bezpieczeństwa w danym kraju, znajdują się na stronie: https://www.gov.pl/web/dyplomacja/informacje-dla-podrozujacych

      Kaszmir - największe atrakcje

      Dla aktywnych

      Podstawą zwiedzania regionu są górskie wycieczki i wielodniowe wyprawy trekkingowe, na których poznaje się najdziksze zakątki i trudnodostępne szlaki przeznaczone głównie dla łowców przygód i doświadczonych miłośników Himalajów. Jedna z najpopularniejszych tras obejmuje przełęcz Kongmaru, równinę Nimaling oraz dolinę Markha. Szlaki prowadzą także z Lamajuru do Alchi lub Chilingu, a jedna z najbardziej ambitnych tras wiedzie przez malowniczą dolinę Zanskar. Dla turystów bez doświadczenia himalajskiego, lokalne agencje turystyczne organizują wyprawy do przepięknie położonych klasztorów i jezior (Kar, Moriri) oraz wycieczki krajoznawcze po Ladakhu. Na entuzjastów podwyższonej adrenaliny czeka także rafting po źródłach rzeki Indus oraz na odcinkach znanych jako Upshi-Nimo, Upshi-Kharu i Phey-Nimo.

      Warto zobaczyć

      Region Ladakh – dawne królestwo Tybetu Zachodniego, położone między głównym pasmem Himalajów a górami Karakorum, jest najbardziej na zachód wysuniętym fragmentem Wyżyny Tybetańskiej, którego mieszkańcy etnicznie są spokrewnieni z Tybetańczykami. Królują tam pejzaże charakterystyczne dla wysokich partii Himalajów oraz ośnieżone szczyty górskie, wyglądające emocjonująco szczególnie z okien samolotu. Historia Ladakh sięga neolitu, kiedy pierwsi mieszkańcy pozostawili po sobie malunki na ścianach oraz I wieku, w którym region był częścią królestwa Kuszanów. Począwszy od VII wieku zaczęły dominować wpływy tybetańskie i chińskie, w XIII stuleciu nastąpiła ekspansja islamu, a król Bhagan dał początek dynastii Namgyal, która przetrwała do czasów dzisiejszych. Najtrudniejsze chwile, podobnie jak cały Kaszmir, region przeżył w wieku XX, kiedy nastąpiły liczne konflikty terytorialne pomiędzy Indiami, Pakistanem i Chinami. Stolicą tego regionu jest miasto Leh, które przypadnie do gustu turystom schodzącym z gór i szukającym wygodnego miejsca noclegowego oraz knajpek z tybetańskimi potrawami. Z pewnością warto przespacerować się wąskimi uliczkami w najstarszej części miasta, na których często widuje się mnichów, zwiedzić częściowo zrujnowany pałac z XVI wieku będący siedzibą rodziny królewskiej i japońską Stupę Pokoju oraz skusić się na wycieczkę do tybetańskiej gompy Tsemo – klasztoru będącego jednocześnie ośrodkiem studiów i miejscem religijnych ceremonii. Atrakcją całego regionu są właśnie „gompy”, do których wycieczki organizują lokalne agencje turystyczne. W zabytkowych klasztorach można zwiedzić sale z umieszczonymi na ścianach buddyjskimi tekstami oraz sanktuaria poświęcone Buddzie i Bodhisattwie (najbardziej znane gompy znajdują się w Hemis, Stakana, Alchi, Likirze). Niezwykłą zielenią oraz mikroklimatem zaskakuje dolina Nubra, z kolei ważnym siedliskiem gęsi tybetańskich jest przepiękne jezioro Tso Moriri wyglądające nieziemsko na tle surowych gór i ośnieżonych szczytów.

      Candigarh – dostatni region między Delhi a Indusem oferuje turystom pewne miasto o dosyć nietypowej jak na Indie, regularnej siatce ulic będącej efektem prac francuskiego architekta. Nazwa miejscowości pochodzi od bogini Chandi, której główna świątynia znajduje się w pobliskiej Panchkuli, a Candigarh miał odzwierciedlać nowoczesne i postępowe nastawienie narodu po uzyskaniu niepodległości. Na szerokich bulwarów o szachownicowym układzie wypatrzyć można ogromne gmachy użyteczności publicznej oraz nowatorski Zespół Stołeczny, który można zwiedzić z przewodnikiem. Długą i bogatą historię regionu ilustruje Muzeum i Galeria Sztuki, natomiast najciekawszym przykładem sztuki krajobrazowej jest Skalny Ogród leżący na peryferiach. Turyści, którzy korzystają z dobrze przygotowanej bazy noclegowej wybierają się również na zwiedzanie okolic i wypoczywają nad jeziorem Sukhna, obserwując ptaki zatrzymujące się tam w czasie migracji między Azją Środkową a Indiami. Warto dodatkowo wstąpić do Pindźaur, by zwiedzić tamtejsze ogrody Jadawindra oraz do Nalaghar z dobrymi trasami rowerowymi i ruinami fortu Ramgarh.

      .

      Amristar – największe miasto w regionie Pendżab jest ruchliwym ośrodkiem ze starówką otoczoną murem i mnóstwem bazarów. Dla turystów może okazać się to dosyć interesujące miejsce z powodu historii związanej z wyznawcami religii zwanej sikhizmem, która narodziła się w XV stuleciu, właśnie w tym miejscu. Miasto założył ponad 400 lat temu jeden z najważniejszych guru sikhów – Ram Dasa, a jego syn Ardźan Dew wzniósł pierwszą świątynię na wyspie pośrodku Jeziora Nieśmiertelności. W jednej z kaplic umieścił świętą księgę sikhów – Granth Sahib, do której pielgrzymują tysiące wiernych i jest ona do dzisiejszego dnia odczytywana przez zmieniających się co dwie godziny kapłanów. Święte sanktuarium zostało przebudowane w 1803 r. przez sihkijskiego maharażdżę Randżita Singh, który nie szczędził złota na wygląd zewnętrzny, dlatego złocista poświata niesamowitego budynku jest dla turystów największą ciekawostką. Sama jednak Świątynia Boga, niemalże pływająca po tafli jeziora, przedstawia dla sikhów taką wartość, jak Watykan dla katolików lub Mekka dla muzułmanów. Można tam spotkać setki modlących się pielgrzymów, a przy okazji zwiedzić interesujący kompleks budowli. Warto także poświęcić czas na kontemplację w parku Dźalijanwala Bagh, będącym miejscem pamięci po masakrze z roku 1919, w której brytyjskie wojsko otworzyło ogień do nieuzbrojonych demonstrantów.

      Pogoda

      Średnia pogoda w ciągu roku

      styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień
      Średnia temperatura w dzień
      Średnia temperatura w nocy
      Pogoda Kaszmir – sprawdź szczegóły

      Informacje konsularne

      Między Polską a Indiami obowiązuje ruch wizowy i wymagany jest paszport. W sprawie wizy należy skontaktować się z przedstawicielstwem dyplomatycznym Republiki Indii w Warszawie, a dokumenty aplikacyjne nie odbiegają od przyjętych standardów. Wyjazd do Indii powinien nastąpić przed upływem 6 miesięcy od daty wystawienia wizy, a paszport musi posiadać ważność 12 miesięcy, licząc od daty wystawienia wizy.

      Szczegółowe i aktualne informacje można znaleźć na stronie MSZ: www.msz.gov.pl i www.newdelhi.msz.gov.pl

      .

      Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Indii
      Indie, New Delhi, 50-M Shantipath, Chanakyapuri, 110 021
      Tel.: +91 11 41496900 Tel. dyżurny: +91 9910999477 Faks: +91 11 26871914
      newdelhi.polemb.info@msz.gov.plwww.newdelhi.msz.gov.pl

      Instytut Polski w New Delhi
      Indie New Delhi, 50-M Shantipath, Chanakyapuri, 110 021
      Tel.: +91 11 41496919 Tel.: + 91 11 41496919

      FAQ

      Kiedy najlepiej wybrać się do Indii?
      Indie mają bardzo zróżnicowany klimat, a pogoda zmienia się w zależności od pory roku i miesiąca. Dla turystów najlepszą porą na wizytę w Indiach są miesiące od września do marca, kiedy można zwiedzać twierdze, pałace i świątynie oraz odpoczywać na plażach. Szczyt sezonu przypada między październikiem a lutym i jeżeli ktoś wybiera się do Indii w tym czasie, powinien zarezerwować hotel z dużym wyprzedzeniem. Dziką przyrodę można obserwować w okresie od lutego do sierpnia, a skwar panujący od kwietnia do lipca najlepiej znoszą turyści wybierający się w góry. Z końcem maja pojawia się natomiast monsun przynoszący obfite deszcze – pora monsunowa trwa od maja do końca września, a północny-wschód Indii latem jest jednym z najbardziej deszczowych regionów na świecie. Urlop w Indiach powinno się planować pod kątem wypoczywania na plażach, wypraw górskich lub zwiedzania zabytków duchowych i materialnych.
      Jaka waluta obowiązuje w Indiach i jakie są orientacyjne ceny?
      Walutą Indii jest rupia indyjska (INR), 1 INR = 100 pais (paisa). Wartość rupii w porównaniu do większości walut europejskich jest niska, dlatego trzeba nastawić się na posiadanie dużej ilości banknotów. W Indiach należy zwracać uwagę na to, czy cena zawiera podatek (10-15%) od usługi i towarów, czy też nie i wtedy trzeba taką kwotę doliczyć. Ceny bardzo często podlegają negocjacji, Indie nie są drogim krajem, a targowanie się jest powszechnie przyjęte, gdyż Hindusi bardzo często zawyżają ceny podawane obcokrajowcom. Ceny zdecydowanie wyższe mogą obowiązywać podczas świąt i festiwali oraz w miejscowościach leżących na uczęszczanych szlakach turystycznych, a także zależą od standardu noclegu.
      Gdzie i jakie pamiątki kupić w Indiach?
      Podczas podróży po Indiach turystom wpadają w ręce różne ciekawostki, a właściciele sklepów, stoisk i straganów namawiają nieustannie, czasami nachalnie, do robienia zakupów. Nie ma wtedy sensu się denerwować, tylko zabrać za powszechne targowanie, by uzyskać korzystną cenę i poczuć ciekawą kupiecką atmosferę. Tam, gdzie przebywa najwięcej turystów, zawsze jest najdrożej, dlatego warto czasami zagłębić się w stragany miejskiego targowiska lub uliczkę, na której unosi się zapach chętnie kupowanych przez turystów kadzidełek, fantazyjnych podstawek pod kadzidła, lampek maślanych, przypraw i ręcznie skręcanych papierosów „bidi”. Najwięcej jednak sklepów znajduje w miejscach związanych z turystyką, niemniej wyszukane pamiątki można znaleźć na barwnych targach, w wielkich sklepach zwanych emporiami prowadzonymi przez poszczególne regiony, na muzealnych stoiskach, a nawet w dobrze zaopatrzonych sklepikach hotelowych. Jeżeli poszukuje się jakichś unikalnych, ale drogich towarów można zajrzeć do sklepów delux. Jeżeli ktoś podróżuje poza dużymi miastami powinien rozglądać się za wioskami, które mają własnych rzemieślników i artystów, by tam nabyć unikalne pamiątki, charakterystyczne tylko dla wybranego regionu. W wielu miejscach można znaleźć srebrną biżuterię z kamieniami szlachetnymi, wyroby ze skóry i drewna, delikatne tkaniny z jedwabiu, kolorowe szale, bluzki i tradycyjne stroje „sari” noszone przez hinduskie kobiety. Indyjskie piękno zaklęte jest także w mosiądzu, miedzi, srebrze i złocie – emaliowanym, grawerowanym i odlewanym, wykorzystywanym pierwotnie w rytuałach. Zainteresowaniem cieszą się reprodukcje marmurowych mozaik, szkatułki, misy z białego marmuru, granitowe posążki z Mamallapuramu, figurki boga-słonia związane z mitologią indyjską, kasetki z kryształu lub alabastru, zwierzęce figurki z Dżajpuru, Waranasi i Biharu oraz czarne narzędzia z Orisy. Nie zna granic także indyjskie bogactwo tkanin wykonanych z wszelkich rodzajów włókiem naturalnych i sztucznych o rozmaitych wzorach, fakturach, splotach, deseniach i kolorach. Podobnie jest ze światem haftów, w których Hinduski są mistrzyniami świata. Panie powinny rozglądnąć się także za kosmetykami do włosów oraz perfumami i olejkami znanych indyjskich firm. Symboliczną pamiątką z pobytu w Indiach zawsze jest figurka Buddy lub któregoś z hinduskich bóstw, wykonana najczęściej z kamienia, mosiądzu lub drzewa sandałowego. W turystycznym bagażu powinna również znaleźć się paczuszka z jakąś przyprawą i aromatyczna herbata zapakowana w ozdobne pudełko. Dobrą pamiątką może okazać się płyta z muzyką pochodzącą z filmu bollywoodzkiego. Ogólnie Indie są prawdziwą skarbnicą pamiątek, która już przy pierwszym zetknięciu może zafascynować bogactwem wyjątkowych towarów.
      Jaki czas obowiązuje w Indiach?
      Do czasu polskiego dodajemy 3,5 godziny w lecie i 4,5 w zimie.
      Jak poruszać się po Indiach?
      Indyjskie autobusy docierają w wiele miejsc, a główne przystanki znajdują się najczęściej w pobliżu dworców kolejowych. Turystom zaleca się podróżowanie autobusami klasy delux. Najgorzej wygląda sytuacja na prowincji i obszarach rolniczych, gdzie jeżdżą stare zdezelowane i często przepełnione pojazdy, więc lepiej zastanowić się nad wynajęciem samochodu w hotelu, biurze podróży lub międzynarodowej firmie, najlepiej wraz z kierowcą, gdyż indywidualne podróżowanie po kraju może okazać się zbyt niebezpieczne ze względu na fatalny stan dróg, ogromne zatłoczenie i nagminne łamanie zasad ruchu przez kierowców. Na drogach w nocy często pojawiają się nieoświetlone auta, stada kóz, rowerzyści, przeładowane ciężarówki i mnóstwo innych niespodzianek, które ciężko przewidzieć nawet doświadczonym kierowcom. W Indiach obowiązuje ruch lewostronny, wymagane jest międzynarodowe prawo jazdy, a w samochodzie najważniejszy jest klakson. Bezpieczniejszą opcją jest pociąg uchodzący w Indiach za najlepszy środek transportu. System kolei jest bardzo rozbudowany, więc przed podróżą pociągiem należy szczegółowo zapoznać się z obowiązującymi zasadami, klasami pociągów i strefami kolejowymi. Przy częstym podróżowaniu koleją warto wykupić specjalny karnet dla turystów. Dużą popularnością wśród podróżników cieszą się kolejowe trasy: Indian Railways i Royal Orient Express oraz podróżowanie pociągami z wagonami sypialnymi. Przy większych odległościach najlepiej korzystać z samolotów. Najwygodniejsze i najtańsze w miastach są riksze (rowerowe, trójkołowe tuk-tuki i wózki ciągnięte przez mężczyzn), natomiast dosyć egzotycznym sposobem dotarcia do niektórych atrakcji turystycznych jest podróżowanie na wielbłądzie lub słoniu. Przed taką wyprawą trzeba dobrze zastanowić się nad swoimi predyspozycjami, ponieważ niekiedy długa podróż na grzbiecie wymaga dobrej kondycji.
      Jakie są ograniczenia celne w Indiach?
      Bez cła do Indii można wwieźć rzeczy osobiste, upominki o wartości do 100 USD na osobę, 1 l mocnego alkoholu i 200 szt. papierosów. Bez wcześniejszej deklaracji i bez zezwolenia można wwieźć kwotę do 2,5 tys. USD. Obowiązuje całkowity zakaz wwożenia złota i srebra (poza przedmiotami osobistego użytku) i zakaz wywożenia przedmiotów mających powyżej 100 lat, wyrobów z kości słoniowej, skór zwierząt i skorup żółwi.
      Jakie dokumenty potrzebne są w razie konieczności skorzystania ze służby zdrowia w Indiach?
      Ze względu na wysokie koszty leczenia przed wylotem do Indii zaleca się wykupienie międzynarodowego ubezpieczenia zdrowotnego, które obejmuje zwrot kosztu zakupów lekarstw i środków opatrunkowych, leczenia szpitalnego, transportu do szpitala, konsultacji medycznych itp. W niektórych rejonach uzasadnione jest przyjmowanie leków przeciwmalarycznych, chociaż nie występują szczególne zagrożenia epidemiami i nie są wymagane żadne szczepienia. Dostęp do opieki medycznej zależy od miejsca pobytu – w dużych miastach raczej nie ma problemu z uzyskaniem fachowej pomocy lekarskiej w szpitalach, prywatnych ośrodkach zdrowia i hotelach zatrudniających lekarzy. W przypadku zorganizowanej wycieczki warto sprawdzić czy zawarta w cenie podróży polisa ubezpieczeniowa jest wystarczająca i ewentualnie dokupić dodatkową, związaną z ilością rodzajów ryzyka i zakresem usług. Wszystkie pokwitowania na lekarstwa i pomoc medyczną mogą być później konieczne do uzyskania wypłaty ubezpieczenia, a lekarza podczas konsultacji warto poprosić o pisemne (najlepiej w języku angielskim) wyszczególnienie przyjmowanych i dawkowanych leków. W przypadku potrzeby skorzystania z pomocy medycznej można skontaktować się z ubezpieczycielem, który przy pomocy lokalnego przedstawiciela opłaci koszty leczenia. Ze względu na inną florę bakteryjną należy starannie wybierać restauracje lub jadać w hotelach, przestrzegać podstawowych zasad higieny niezbędnych w krajach tropikalnych oraz zwracać uwagę na warunki w jakich przygotowuje się i przechowuje jedzenie. Turyści powinni pić wyłącznie wodę butelkowaną, gdyż woda z kranu nie jest zdatna do picia. Szczepienia ochronne nie są wymagane, niemniej szczególnie w krajach tropikalnych istnieją zagrożenia sanitarno-epidemiologiczne, dlatego przed wyjazdem warto sprawdzić czy szczepienia nie są zalecane sezonowo i profilaktycznie zaszczepić się przed wskazanymi chorobami. Poszczególne zalecenia sanitarne pozwalające uniknąć zachorowania na różne choroby dostępne są na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Sanitarnej: www.gis.gov.pl

      Zobacz również inne przewodniki