Kreta to nie tylko plaże! Co warto zobaczyć i zwiedzić na Krecie?

Poznaj Grecję poza sezonem! Nie tylko plaże i morze, ale też trekking, górskie wspinaczki, jazda na nartach, zwiedzanie ciekawych miejsc i niesamowite greckie smaki – to wszystko odkryła przed nami Kreta w zimowo-wiosennej odsłonie. Sprawdź, co warto zobaczyć i zwiedzić na Krecie o każdej porze roku. Przedstawiamy propozycje aktywnego wypoczynku na Krecie rekomendowane przez polski odział Greek National Tourism Organisation (GNTO) oraz Psiloritis UNESCO Global Geopark.

Nie Grecy a Hellenowie (mieszkańcy Hellady) – to pierwsze, czego dowiedzieliśmy się w podróży na Kretę. Tak właśnie nazywają siebie Grecy – dzisiejsza nazwa pochodzi od jednego z helleńskich ludów z łac. Grakoi – rozpowszechniona w odniesieniu do całej społeczności przez mieszkańców Włoch. Współcześnie określenia Hellada i Hellenowie w języku polskim funkcjonuje głównie w odniesieniu do starożytności, jednak warto wiedzieć, że właśnie tych nazw używają mieszkańcy Grecji.

Czego jeszcze dowiedzieliśmy się o Grecji, czyli Helladzie, podczas wycieczki na Kretę? Przede wszystkim wyspa jest niesamowicie zróżnicowana. Mieszkańcy Krety nazwali ją małym kontynentem, ze względu na to, że zaledwie na 8 336 km² znajdziemy gorące plaże, ośnieżone stoki, jaskinie, doliny, wąwozy i tysiące pomysłów na aktywne spędzanie czasu… Z tego właśnie słynie Psiloritis UNESCO Global Geopark, który chcemy Wam pokazać. Przedstawiamy relację z podróży do jednego z najciekawszych miejsc na Krecie, wciąż nieodkrytego przez masową turystykę na tak popularnej na wakacje greckiej wyspy.

Zachwycające krajobrazy, malownicze górskie miasteczka, w których czas płynie wolniej, i starożytne zabytki odkrywane na każdym kroku – to właśnie Psiloritis. Obszar ten został wyróżniony przez UNESCO ze względu na unikalność geologiczną a także przywiązanie do dziedzictwa kulturowego mieszkańców tego regionu Krety, co stało się podstawą do rozwoju lokalnego. Co to oznacza? Przede wszystkim ciągłość historii – zwyczaje i obyczaje przekazywane z pokolenia na pokolenie, wierność tradycji i poszanowanie kultury.

Znany z niezwykłej bioróżnorodności Psiloritis Natural Park to miejsce, które zdecydowanie warto odwiedzić podczas wczasów na Krecie. Pasmo górskie Psiloritis i góra Ida z najwyższym szczytem Timios Stravros o wysokości 2456 m n.p.m. to cel podróży miłośników trekkingu i naturalnych krajobrazów. Dlaczego góry Psiloritis są tak niezwykłe? Po pierwsze dlatego, że ukształtowanie terenu i różnorodne formacje skał odkrywają przed badaczami niezwykły proces powstawania gór na Ziemi. Teren ten jest niezwykłym pomnikiem przyrody, który zachwyca geologów oraz turystów, którzy mogą spacerować pośród unikalnej roślinności oraz poznawać niezwykłe dziedzictwo tego miejsca. Natura Psiloritis stwarza doskonałe warunki do aktywnego wypoczynku na Krecie o każdej porze roku: od trekkingu, wspinaczki i górskich wędrówek po jazdę na nartach z widokiem na morze.

Do najwyższego szczytu Krety wiedzie malowniczy szlak rozpoczynający się na płaskowyżu Lakkos Migerou, położonego na wysokości 1150 m n.p.m. Trasa liczy ok. 10,5 km a czas jej przejścia w spokojnym tempie szacowany jest na 5-6 godzin. Choć szlak nie jest bardzo wymagający, możemy spodziewać się tam pokrywy śnieżnej oraz niższych temperatur, dlatego niezależnie od pory roku koniecznie będzie zabranie ze sobą odpowiednich ubrań, górskich butów oraz nakrycia głowy. Na wytrwałych na wysokości 2456 m n.p.m. czeka niewielka kapliczka i dzwon, którym można obwieścić dotarcie na górę.

W pobliżu miejscowości Zoniana możemy zobaczyć jedną z najbardziej niesamowitych jaskiń na Krecie. Jaskinia jest ogromna – jej powierzchnia to około 3000 m2. Ze względu na szczególną ochronę tego miejsca dla zwiedzających udostępniono tylko jej część – możemy wejść około 270 m w jej głąb. Zachowane w niej formacje skalne i rozległe tarasy są niezwykle imponujące. Utrzymuje się tam stała temperatura, ok. 17°C. O historii tego miejsca i jej ciągłym procesie przekształcania opowie Wam jeden z niezwykle sympatycznych przewodników.

Wąwóz Patsos nazywany też Wąwozem św. Antoniego to kolejne miejsce, które warto zobaczyć na Krecie. Trasa nie jest bardzo wymagająca, ale za to niezwykle malownicza. Szlak wiedzie tuż przy potoku, porywistym w okresie zimowo-wiosennym i niemal całkowicie wysychającym latem. Podczas trekkingu w tym miejscu możemy zobaczyć ukryty w skale kościół św. Antoniego, w miejscu dawnego kultu starożytnych bóstw. Po drodze znajdziecie też wiele wspaniałych punktów widokowych, z których można podziwiać wspaniałe naturalne krajobrazy Krety oraz obserwować ptaki.

Kreta co roku przyciąga miłośników historii i starożytnych zabytków. Historia Psiloritis sięga czasów minojskich – na terenie współcześnie istniejących miasteczek znajdowały się osady minojskie (m.in. Axos, Tylissos, Zominthos). Historia Krety była niezwykle burzliwa. Wyspa – zanim stała się częścią Grecji – znajdowała się pod panowaniem rzymskim, arabskim, bizantyjskim, weneckim i tureckim. Dlatego znajdziemy tam również zabytki i wpływy wielu kultur.

Muzeum archeologiczne znajduje się w nowoczesnym budynku z niesamowitym widokiem na góry. Najważniejsze eksponaty to znaleziska pochodzące z kultury minojskiej opisywane przez Homera a odkryte w Elefthernie, czyli jednym z najważniejszych miast starożytnej Krety. Wyjątkową atrakcją jest też ścieżka archeologiczna prowadząca do nekropolii Orthi Petra, gdzie odnaleziono wiele eksponatów, które można obejrzeć w muzeum.

Klasztor Arkadii to bardzo ważna świątynia Krety i symbol walki o wolność. Jest to niezwykłe miejsce nie tylko ze względu na ciekawą architekturę nawiązującą do czasów renesansu i baroku, ale też przejmującą historię tego miejsca. W 1866 roku podczas oblężenia tureckiego klasztor stanowił miejsce schronienia dla setek powstańców. Kiedy mury świątyni zostały otoczony przez wojska osmańskie, powstańcy, aby uniknąć poddania się Turkom, wysadzili się w powietrze. To wydarzenie obiło się ogromnym echem w całej Europie i wywołało naciski innych państw na Turcję oraz było impulsem do wybuchu licznych powstań w całej Grecji.

Anogia, Zoniana czy Margarites to zdecydowanie miejscowości, w których czas płynie wolniej. Na krętych górskich ulicach zobaczymy mnóstwo pickupów do przewożenia owiec, wokół podobnych zabudowań pastwiska i unikalne domy pasterzy w oddali. Dziedzictwo kulturowe Psiloritis jest przekazywane z pokolenia na pokolenie, w rozmowie z mieszkańcami czuć ich niezwykłe przywiązanie do tego miejsca i chęć pokazania ich pięknego miejsca na ziemi światu. Wszystko w tym regionie oparte jest na tradycji i zrównoważonej turystyce.

Niewielkie kamienne domki w kształcie okręgu to znak rozpoznawczy Psiloritis. Wyjątkowość tych zabudowań polega na tym, że do budowy chatki nie wykorzystano żadnych materiałów łączących i spajających jej elementy. Sztuka budowania z kamieni to dziedzictwo mieszkańców Krety. Domki stawiano w miejscach, gdzie pasterze paśli owce, w górach, z dala od domów. Niezwykły jest również fakt, że zabudowanie zachowuje stałą temperaturę, dzięki czemu jest to doskonałe miejsce do produkcji serów czy przechowywania żywności. Budynki mogą służyć również jako schron, ponieważ są one odporne sejsmicznie. Co ciekawe, technika budowania tych schronień znalazła swoje miejsce na kreteńskim uniwersytecie na studiach architektonicznych. Dziś dawne zabudowania (choć wciąż używane) stanowią pomniki architektury.

Z ceramiki słynie przede wszystkim niewielka miejscowość Margarites, w której zobaczymy charakterystyczny obraz suszonych na ścianach budynków ceramicznych naczyń. Podczas wycieczki na Kretę mieliśmy okazję odwiedzić lokalnego ceramika, którego warsztat został wyróżniony przez UNESCO. Co ciekawe na Krecie ceramika nie straciła swojego charakteru użytkowego. Podczas odwiedzin jednej z produkcji serów zobaczyliśmy i skosztowaliśmy wypiekane specjały właśnie w glinianych naczyniach, które właśnie w tych naczyniach można nabyć w sklepach. Ceramiczne pamiątki to zdecydowanie coś, co warto przywieźć z Krety.

Podczas naszej podróży mieliśmy też okazję odwiedzić niesamowitą osobę. Skromny lokalny artysta pokazał nam swoje muzeum i opowiedział historię tego, jak doskonalił się w sztuce rzeźbienia w drewnie. Przez lata w jego pracowni powstały niezwykle imponujące dzieła, które wytwarza niemal zawsze z jednego kawałka drzewa. Jeśli będziecie na wakacjach na Krecie, koniecznie wybierzcie się do Muzeum Rzeźby w Drewnie w Axos, by poznać niesamowitą osobowość i upór George’a Koutantosa.

Jeśli chcecie skosztować prawdziwej kreteńskiej kuchni, koniecznie musicie odwiedzić tawerny w górach Psiloritis. Lokalnie wytwarzane sery sprawiają, że przestajemy liczyć kalorie. Takiej fety nie znajdziecie w żadnym innym miejscu. Wszystkie serwowane w tawernach specjały pochodzą z okolicznych produkcji. Możecie zapomnieć tu o konserwantach, barwnikach czy polepszaczach smaku – wszystko pochodzi z naturalnych, ekologicznych upraw. Na stołach zawsze goszczą wina i inne alkohole własnej produkcji, tradycyjne słodycze podawane na gorąco czy grecka sałatka prosto z ogrodu. Wśród dań królują potrawy z jagnięciny i baraniny opiekanej tradycyjnie wokół ognia. Ucztowanie przy muzyce jest częścią greckiej kultury, także nie dajcie się zwieźć podawanym tu kolejno daniom, bo zawsze kuchnia zaserwuje coś jeszcze. Możecie spotkać się tu z pojęciem „grecki serwis”, co oznacza nakładanie sobie wzajemnie posiłków, także rękami. Jest to oznaka gościnności.

Większość przedstawionych przez nas atrakcji to propozycje aktywności przez cały rok. Latem góry, wąwozy i jaskinie będą odpoczynkiem od upalnych dni, wiosną i jesienią przepięknym miejscem do podziwiania przyrody, zimą odpoczynkiem wśród śnieżnych krajobrazów. My odwiedziliśmy Geopark Psiloritis w lutym a przywitała nas tam przepiękna wiosenna pogoda. Śnieg leżący w wysokich górach dodaje uroku temu miejscu. Zachęcamy do zapoznania się z ofertą geoparków w Grecji i zaplanowania podróży szlakiem natury, historii i kultury niesamowitych greckich wysp.

Dziękujemy za zaproszenie i zorganizowanie wyjazdu przedstawicielom Geoparku Psiloritis oraz oddziałowi GNTO w Polsce.