Przewodnik Rodopy

Rodopy mają wiele zalet zarówno dla turystów zwiedzających tę część Bułgarii latem oraz zimą. Kurorty górskie w Rodopach są bardzo dobrze przygotowane na przyjęcie narciarzy, dysponują dogodną bazą noclegową oraz przygotowanymi na sezon trasami zjazdowymi, kolejkami, wyciągami, orczykami, szkółkami i wypożyczalniami sprzętu. Centrum sportów zimowych jest kurort Pomporowo. Z kolei wiosną i latem Rodopy idealnie nadają się na piesze wędrówki. Ze szlaków korzystają najczęściej średnio-zaawansowani wędrowcy, a w każdym większym hotelu bez problemu można wypożyczyć rower górski. Regionalne agencje turystyczne organizują także emocjonujące wyprawy do kilku udostępnionych jaskiń oraz tematyczne wycieczki szlakiem historii, sztuki, architektury czy geologii.

Pesztera – stare miasto zamieszkiwane przed wiekami przez trackie plemiona swój rozkwit przeżyło w erze renesansu, kiedy wybudowano kościoły, szkoły, piękne domy, fontanny i wieżę zegarową. Oprócz cennych ikon, które ozdabiają kilka cerkwi, magnesem przyciągającym turystów jest jaskinia Sneżanka. W jednej z komór znajduje się ciekawa formacja skalna przypominająca postać kobiety. Z Pesztary niedaleko jest nad malowniczo położone jezioro Batak, które szczególnie latem idealnie nadaje się do kąpieli i łowienia ryb.

Okolice Dewina – w promieniu kilkudziesięciu kilometrów od turystycznego Dewina można znaleźć mnóstwo interesujących miejsc. W okolicy znajdują się kamieniste wąwozy rzeczne, groty i jaskinie, a także takie ciekawostki jak Diabelski Most – niezwykła formacja skalna w kształcie wysokiego łuku czy Jagodinska Pesztara, czyli kilkupoziomowa jaskinia, w której znaleziono przedmioty używane przez pierwotnych ludzi. Szczególnie ciekawy jest skalny naciek Diabelska Twarz, pobudzający wyobraźnię niejednego turysty.

Diawołskoto Gyrło – intrygujące zjawisko przyrodnicze związane z mitologią, według której w miejscu, gdzie rzeka znika w podziemnej otchłani, Orfeusz przedostał się do Hadesu, Trakowie wrzucali ofiary bogom, a przepiękne rusałki czekały na swoich wybrańców. Magiczny system jaskiń, do którego prowadzi długi tunel, można obserwować ze specjalnej platformy widokowej.

Sziroka Łyka – rezerwat XIX-wiecznej architektury w postaci wioski prezentującej rodopski folklor. Romantyczne położenie w dolinie po obu stronach rzeki Szirokołyszkiej, nad którą wnoszą się zwodzone mosty sprawia, że można tam spędzić przemiło czas na wypoczywaniu, spacerowaniu i obcowaniu z dziką przyrodą. Z racji tego, że przed laty mieszkali tam wybitni architekci i fachowcy budowlani, w architekturze cerkwi i domów można obecnie podziwiać tzw. styl rodopski, charakteryzujący się asymetrycznymi kształtami i kamienno-drewnianą zabudową. Przed laty stare domy używane były jako kryjówki, dlatego każdy z nich posiada tajemne zakamarki i ukryte przejścia.

Twierdza Asena – najważniejsza atrakcja miasta Asenowgrad nie tylko jest pięknie położona na samotnej skale, ale również potrafi zaskoczyć architekturą. Pierwszą warownię w tym miejscu wznieśli Trakowie jeszcze na długo przed narodzinami Chrystusa, niemniej późniejsza budowla używana przez Rzymian, Bizantyjczyków i Bułgarów nabrała obecnego kształtu w XIII wieku dzięki bułgarskiemu carowi Iwanowi II Asenowi. Do fortecy prowadzi emocjonujący szlak turystyczny, a na zwiedzających czeka także cerkiew Bogurodzicy Petriczkiej z zachowanymi, średniowiecznymi freskami. Panorama z tego miejsca może stać się inspiracją dla turystów z zamiłowaniem do fotografii krajobrazowej.

Monastyr Baczkowski – istotny punkt na mapie turystycznej Rodopów, widniejący na wielu pocztówkach z Bułgarii, jest jedną z największych atrakcji tej części kraju. Ze wsi Baczkowo malowniczy szlak prowadzi do kompleksu zabudowań spowitych aurą spokoju, gdzie cień w upalne dni zapewniają wysokie drzewa i bujne krzewy, a nastrój budują tajemnicze budynki. Monastyr ufundowali w 1083 r. dwaj bracia pełniący służbę w armii bizantyjskiego cesarza Aleksego I Komnena. Klasztor szybko stał się ośrodkiem religijnym i kulturalnym, który pomimo zniszczenia przez Turków, odbudowano w XVII stuleciu. Jeżeli ktoś już dotrze na północny dziedziniec, otworzy się przed nim mistyczny świat zacisznych pomieszczeń klasztornych i bogato zdobionych wnętrz. Po drodze mija się niewielką cerkiew Archaniołów znaną z barwnych malowideł ściennych i sklepienia pokrytego wizerunkami dziesiątek postaci, a później dociera do głównej świątyni. Cerkiew św. Bogurodzicy została zbudowana w XVII wieku na planie krzyża i również odznacza się przepychem wnętrza z malowidłami przedstawiającymi sceny charakterystyczne dla tamtych czasów. Na szczególną uwagę zasługuje powód licznych pielgrzymek do monastyru, czyli ikona Matki Boskiej z interesującą historią (związaną m.in. z Turcją i Gruzją) i ciemnym obliczem migoczącym w nastrojowym oświetleniu. Pozostałe cerkwie i kaplice także prezentują się interesująco, szczególnie dla turystów zafascynowanych architekturą sakralną i historią sztuki z tamtego okresu. Na dziedzińcu klasztornym ujmuje największy fresk na Półwyspie Bałkańskim, jakim jest rozległa panorama monastyru, a zachwycić mogą także sceny autorstwa Zografa namalowane w cerkwi Sweti Nikołaj. Spacer po tym niezwykłym i mistycznym miejscu, pełnym świątyń, krypt i budzących grozę kostnic z pewnością zapadnie w turystycznej pamięci na długie lata i będzie tematem niejednych wspomnień.

Kyrdżali – atutem miasta jest piękne położenie we Wschodnich Rodopach, między dwoma jeziorami Kyrdżali i Studen Kładenec połączonymi rzeką Ardą. Z racji tego, że jest to najlepszy punkt wypadowy do pieszych wędrówek, warto poznać wcześniej historię okolic. Najlepszym miejscem jest Muzeum Historyczny ciekawie opowiadające o wielowiekowych dziejach regionu, będące przy okazji jedną z najlepiej zaopatrzonych placówek muzealnych w kraju. Wśród archeologicznych odkryć wyróżnia się chociażby kamień z kreteńskimi napisami pochodzącymi z XIV w p.n.e. czy jadeit – minerał z wygrawerowaną swastyką związaną z tzw. kultem solarnym (bogaty dział archeologiczny obejmuje okres od neolitu do średniowiecza). Ciekawa jest także ekspozycja prezentowana przez Galerię Sztuki, a także bazylika św. Jana Chrzciciela z XI stulecia, w której odkryto grobowiec metropolity ze świętymi relikwiami. Ponadto w okolicy znajduje się kilkadziesiąt meczetów, które można zwiedzić na tematycznej wycieczce.

Perperiklion – tajemnicze pozostałości miasta są doskonałym celem kilkugodzinnej wycieczki, która zaprowadzi wędrowców do świętego miejsca Traków. Już w VI w. p.n.e. znajdowała się tam świątynia Dionizosa stawiana na równi ze świątynią Apollina w Delfach.  Skalne konstrukcje zostały przekształcone przez Traków w miasto, pełne finezji budynki stworzyli Rzymianie, później zawładnęli nim Bizantyjczycy i Bułgarzy, natomiast Turcy przyczynili się do częściowego zniszczenia. Obecne ruiny miasta utrzymywane przez archeologów, zabierają turystów w świat pięknych widoków i świętej drogi prowadzącej do pozostałości pałacu składającego się przed wiekami z pomieszczeń i korytarzy. Spacerując po tajemniczym miejscu można w wyobraźni odtworzyć sceny, w których dawni mieszkańcy prowadzili w tym miejscu zwykłe życie i modlili się do swoich bóstw. Teren wykopalisk obejmuje w sumie średniowieczną twierdzę, akropol na szczycie góry, pałac z czasów trackich, świątynię oraz ruiny miasta.

Płowdiw – drugie co do wielkości miasto Bułgarii, na którego poznanie najlepiej przeznaczyć co najmniej kilka dni, aczkolwiek nawet na krótkiej wycieczce można zapoznać się z najciekawszymi zabytkami. Płowdiw położony jest na skrzyżowaniu dawnych szlaków łączących Europę z Azją, dlatego historia jest niezwykle barwna i zawiła. Pierwszą osadę o nazwie Eumolpias założyły plemiona trackie około IV stulecia p.n.e., niemniej podboje Filipa II Macedońskiego doprowadziły do zniszczenia miasta w 342 r. p.n.e. Następnymi rezydentami byli Goci i Rzymianie, w trakcie panowania których miasto szybko rozwinęło się i zyskało nazwę Trimontium – Miasto Trzech Wzgórz. Bizantyjczyków wyparli stamtąd Słowianie, a w wieku IX miasto zostało włączone do granic nowo kształtującego się państwa bułgarskiego. Przełomowym okazał się rok 1364, kiedy Turcy założyli tam swoje Filibe i wybudowali meczety. Bułgarską nazwę przywróciła w 1876 r. armia rosyjska zajmująca w wyniku zwycięskiej wojny rosyjsko-tureckiej tę część Tracji. Nowe oblicze miasta ukształtowali rzemieślnicy i kupcy, których działalność przypadła na czas istnienia autonomicznego państwa tzw. Rumelii Wschodniej. Położenie miasta na siedmiu wzgórzach sprzyja długim spacerom zarówno po starej, jak i nowej części. W centrum Nowego Płowdiwu widnieją pozostałości starożytnego forum i trackiej agory (rynku), niemniej najbardziej widowiskowym zabytkiem w tej części jest rzymski stadion zbudowany w I-II w. n.e. na wzór stadionu w greckich Delfach. Budowla zaskakuje rozmiarem przedsięwzięcia i wyraźnym kontrastem z nowoczesnymi kamienicami, obok których znajduje się Dżumaja Dżabija – średniowieczny turecki meczet imponujący rozmiarem oraz wewnętrznymi malowidłami i barwnymi ornamentami o geometrycznych motywach. Spacer nie powinien ominąć pozostałości starego akweduktu, resztek starożytnej bazyliki biskupiej i ruin żydowskiej synagogi z V w. Jeżeli ktoś ma jednak niespożyte siły, może pokusić się o dodatkową wycieczkę na wzgórza Dżendemtepe i Bunardżika oferujące najpiękniejszą panoramę miasta. Na następnych trzech wzgórzach z kolei rozciąga się Stary Płowdiw z przeuroczymi zaułkami, brukowanymi uliczkami i pięknymi starymi domami. Każdy turysta lubiący spacerować po zabytkowych miastach będzie się tam czuł jak ryba w wodzie, gdyż na każdym kroku napotkać można historyczne pamiątki. Podróżnik nie byłby sobą, gdyby przed zobaczeniem starówki nie zdobył „wzgórza straży” z resztkami tracko-rzymskiej warowni oraz nie zasiadł na widowni doskonale zachowanego amfiteatru rzymskiego z czasów cesarza Trajana (około I w. n.e.), gdzie dawnych gladiatorów zastąpili współcześni aktorzy i artyści obsługujący liczne imprezy kulturalne. Wisienką na torcie jest jednak Stare Miasto pamietające czasy kupieckiej świetności, dlatego architektoniczne bogactwo, szczególnie z okresu bułgarskiego „odrodzenia narodowego” (zwanego także płowdiwskim barokiem), może pozytywnie zaskoczyć. Między pięknymi domami majestatycznie wznoszą się liczne muzea (Archeologiczne, Historyczne, Etnograficzne, Ikon, Przyrodnicze), a także kilka cerkwi, z których wyróżnia się cerkiew Sweti Konstantin i Elena pełna kolorowych fresków oraz unikalny zbór Świętej Trójcy należący do rzadko spotykanych w Bułgarii budowli gotyckich. Budynków sakralnych różnych wyznań jest znacznie więcej, niemniej starówkę charakteryzują należące do potentatów handlowych XIX-wieczne domy, które obecnie pełnią funkcję interesujących muzeów. I tak przykładowo: Dom Georgiadija ze wspaniałymi wnętrzami wybrano na Muzeum Odrodzenia Narodowego i Wojen Wyzwoleńczych; codzienne życie dawnych płowdiwskich mieszczan przybliża Dom Nedkowicza; natomiast spacerując ul. Syborną można zaglądnąć do Domu Hipokrata mieszczącego galerię artystyczną. Wędrówka po mieście Płowdiw jest swoistą podróżą w przeszłość, na której drodze stoi mnóstwo zabytkowych miejsc i imponujących budowli, niemniej warto pojawić się tam również wieczorem, kiedy zabytkowe wnętrza piwnicznych pomieszczeń zamieniają się w głośne dyskoteki lub przytulne puby ze spokojną muzyką jazzową. Ponadto na mapie stolicy Niziny Górnotrackiej można znaleźć liczne hotele cieszące się dogodnym położeniem i oferujące warunki o każdym standardzie. Warta odwiedzenia jest niemalże każda kawiarenka na starówce, a Nowe Miasto oferuje najlepsze restauracje, pizzerie i rozmaite lokale gastronomiczne na każdą kieszeń.

Pazardżik – stara osada handlowa rozbudowana przez Rzymian i umocniona przez Bizantyjczyków w VI w. oficjalnie uzyskała prawa w 1485 r. za czasów sułtana Bajazyta II. Pozostałości pierwotnej twierdzy można znaleźć w wiosce Sinitowo, a skarby tam znalezione oglądnąć w Muzeum Historycznym. Kilka zabytkowych budowli z XIX wieku znajduje się na głównym placu miasta, tam też zachowało się kilka zabytkowych świątyń, z których turystów powinna najbardziej zainteresować katedralna cerkiew Zaśnięcia Bogurodzicy pochodząca z okresu „odrodzenia narodowego” (1837 r.) i uznawana za największą taką budowlę w Bułgarii. Warto zaglądnąć do środka, by zobaczyć misternie wykonane wnętrze z drobnymi detalami wychodzącymi spod dłuta mistrzów szkoły debyrskiej. W mieście znajduje się także kilka interesujących muzeów, a ciekawie zapowiadają się coroczne Zimowe Wieczory Muzyczne (styczeń/luty).

Swilengrad – ostatnie miasto przed granicą turecką słynęło przed laty z produkcji jedwabiu oraz z twierdzy strzegącej traktu do Konstantynopola. Po wyzwoleniu Bułgarii w 1878 r. miasto pozostawało w granicach Turcji aż do roku 1912, kiedy nazwę Mustafa Pasza zmieniono na Swilengrad. Warto tam zajechać chociażby po to, by zobaczyć zabytkowy most z XVI stulecia łączący brzegi Maricy. Ciekawostką jest, iż konstrukcja otoczona opieką UNESCO została wzniesiona przez tureckiego architekta Sinana – projektanta Czarnego Meczetu w Sofii. W okolicy miasta, koło wioski Mezek, można znaleźć tracki grobowiec kopułowy z IV w. p.n.e., mury i okrągłe baszty twierdzy Neutzicon z XI w., a także dobrze zachowaną twierdzę Bukelon.

Kopriwsztica – niewielka dolina otoczona ze wszystkich stron wzgórzami jest wystarczającym powodem, żeby zajrzeć do miasta-muzeum pełniącego jednocześnie funkcje rezerwatu urbanistyczno-historycznego. Panuje tam niepowtarzalny klimat szczególnie odczuwany podczas spaceru wśród brukowanych uliczek i dobrze zachowanych domów reprezentujących styl bułgarskiego „odrodzenia narodowego”. W wieku XIV osiedlili się w tym miejscu uciekinierzy ze spalonego przez Turków Wielkiego Tyrnowa i z tego właśnie grona pochodzą znani bułgarscy działacze polityczni, opozycjoniści i artyści. Spacerowi po całym mieście sprzyjają wąskie uliczki wijące się po górskich zboczach oraz sympatyczne domki, w których ulokowano niewielkie muzea. Przykładowo Dom Oleksowa prezentuje kolekcję XIX-wiecznych strojów, obrazów i biżuterii, Dom Debelianowa przybliża życie i twórczość znanego w Bułgarii poety, Dom Liutowa wniesiony przez mistrzów z Płowdiwu był własnością kupca prowadzącego interesy w Egipcie, a Dom Karawełowa należał do działacza niepodległościowego i tam zaprezentowane są pamiątki z tego okresu. Ponadto krótki spacer nie omija legendarnego mostu Kałyczow, na którym padły pierwsze strzały kwietniowego powstania z 1876 r., cerkwi św. Mikołaja i cerkwi Zaśnięcia Bogurodzicy. Wędrówka po miasteczku jest czystą przyjemnością przerywaną degustacją lokalnych specjałów w przytulnych knajpkach.

Panagiuriszte – przepiękne miasteczko z zabytkami i uzdrowisko w jednym. Krajobrazowe położenie u podnóży Srednej Gory zapewnia nie tylko piękne widoki, ale również wyjątkowo czyste powietrze i unikalny mikroklimat. Historia osady sięga średniowiecza oraz panowania tureckiego, kiedy wybudowano pierwszy targ. Okres szczególnego rozwoju przypadł na XIX wiek, podczas którego miejscowa ludność wyspecjalizowała się w hodowli owiec i produkcji dywanów. Przełomowym okazał się natomiast rok 1876 i słynne, bułgarskie powstanie kwietniowe, kiedy w mieście działał najsilniejszy ruch oporu. Pamiątki po tamtych czasach zgromadzono w muzeum miejskim oraz kilku zachowanych domach z okresu tzw. odrodzenia bułgarskiego. Na krótkim spacerze szybko można zwiedzić m.in. Dom Rajny Kniagini z pamiątkami powstańczymi czy Dom Tutewa należący do bogatego kupca. Ciekawostką jest fakt, że w 1949 r., w Panagiuriszte, odkryto słynny skarb datowany na przełom IV i III w. p.n.e., składający się kilku naczyń, pięknych złotych amfor i zdobionych pucharów wykonanych przez mistrzów trackich. Ten wybitny skarb złotniczej sztuki starożytności znajduje się obecnie w muzeum w Płowdiwie, niemniej jego repliką można zachwycać się w miejscowym muzeum. Ponadto na spacerze warto zwiedzić kilka cerkwi i kompleks muzealny Apriłci, oferujący z racji położenia wspaniały widok na miasto.

Chisaria – jedno z największych zdrojowisk w Bułgarii, które sławę zawdzięcza walorom przyrodniczym oraz źródłom mineralnym posiadającym właściwości lecznicze. Z takich dogodności korzystali Rzymianie i Bizantyjczycy, dlatego zdrowotnych kąpieli można zażywać w zabytkowych budynkach wzniesionych przez pierwszych kuracjuszy. Rzymianie otoczyli osadę wysokim murem, by chronić się przed barbarzyńcami, a w najprężniejszym okresie powstało kilka bazylik. Po tamtych czasach pozostały interesujące ruiny, w tym rozpoznawalna Brama Kalinite. Antyczne znaleziska wykopane przez naukowców można obecnie podziwiać w Muzeum Archeologicznym.

Stara Zagora – miasto słynnego piwa i unikatowego, prostopadłego rozplanowania ulic, położone jest na pagórkowatym terenie zamkniętym łańcuchem Srednej Gory. Historia miasta sięga czasów trackich (V w. p.n.e.) oraz panowania Filipa II Macedońskiego, cesarza Ulpiusza Trajana, Słowian, Turków i Bułgarów. Nad pozostałościami rzymskiego miasta budowanego między II a VI stuleciem czuwa Regionalne Muzeum Historyczne. Turyści mogą zwiedzić między innymi półokrągły plac z widownią, podwójne mury obronne, pozostałości term miejskich (łaźni publicznych) oraz unikalne mozaiki podłogowe należące do najdoskonalszych przykładów późnorzymskiej sztuki prowincjonalnej. Dawne życie miejskie prezentuje muzeum-dom Chadżi Angełowa, wspaniałe ikony odrodzeniowych mistrzów są jedną z ekspozycji galerii artystycznej, na dzieci czeka zabawny Park Ajazmoto, natomiast najbardziej wyróżniającą się budowlą w mieście jest meczet Eski Dżamija z XV w. Dumą Bułgarii jest jedyne w kraju muzeum prehistoryczne, w którym wystawiono neolityczne przedmioty znalezione w prastarej osadzie.

Park Narodowy Błękitne Skały – w pobliżu miejscowości Sliwen można trafić na Sinite Kamyni, czyli masyw Niebieskich Skał tworzących zjawiskowy kontrast z innymi, białymi formacjami skalnymi. Szlak spacerowy prowadzi między głazami przypominającymi kominy, wieże i łuki oraz w pobliżu tajemniczych uroczysk i grot.

Kazanłyk – jedno z ciekawszych miast tzw. Doliny Róż i Doliny Trackich Królów, znane z produkcji unikalnego olejku różanego używanego do produkcji najdroższych perfum. Z uprawy róż i produkcji różnego rodzaju kotłów miasto słynęło już w czasach tureckich i stało się ważnym ośrodkiem handlu, dlatego też nosi nazwę Kazanłyk pochodzącą od słowa „kocioł – kazan”. Miłośników etnografii z pewnością uszczęśliwi ekspozycja muzealna etnograficznego kompleksu Kułata, założona w domach wiejskich typu podbałkańskiego z końca XIX wieku, natomiast szczególnie panie powinny zajrzeć do Muzeum Róż, w którym można zapoznać się z etapami produkcji niezwykłego składnika perfum. W mieście znajduje się jeszcze jedno ciekawe miejsce, jakim jest słynny grobowiec kazanłycki wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Arcydzieło architektury trackiej i przykład malarstwa wczesnohellenistycznego pochodzi z lat 310-290 p.n.e., niemniej turystom udostępniono jedynie wierną kopię doskonale odwzorowującą oryginał.

Dolina Trackich Królów – tereny w pobliżu takich miast jak Silven, Kazanłyk i Szpika wypełnione są mnóstwem kurhanów pochodzących jeszcze z czasów trackich, dlatego tej części Niziny Górnotrackiej nadano taką nazwę. Podróżując między tymi miastami można trafić na setki rozmaitych form pochówku, grobowce rytualne wybudowane ku czci królów i ważnych osobistości oraz kamienne budowle pokryte stożkowatymi kopułami. O możliwość zwiedzanie tych niezwykłych i tajemniczych miejsc najlepiej zapytać w muzeum w Kazanłyku, którego ekspozycja przedstawia liczne skarby wydobyte z kurhanów, np.: całe wyposażenie grobu króla Seuthesa III pochodzące z III w. p.n.e. – broń, naczynia, biżuteria, złotą maskę króla Teresa, a także niezwykłe freski z grobu Golama Arsenałka.

.

Mełnik – miasteczko do którego warto zajrzeć położone jest w niezwykle malowniczej okolicy charakteryzującej się nagimi klifami piaskowca i rzeczką przepływającą przez centrum. W Mełniku warto zobaczyć Dom Kardopułowa, w którym można wysłuchać ciekawych opowieści o produkowanym w mieście winie (z którego zresztą Mełnik słynie) oraz ciekawe muzeum mieszczące się w Domu Paszowa. Krajobraz miasteczka charakteryzuje dodatkowo kilka cerkwi, a turyści, którzy chcą przywieźć z wczasów wykwintne alkoholowe pamiątki mogą zaopatrzyć się na miejscowych straganach w domowe wina cieszące się dużą popularnością.

Monaster Rożeński – w drodze do malowniczo położonej świątyni można podziwiać nietypowe piaskowe piramidy i pojedyncze skały w kształcie grzybów. Dziedziniec monastyru z rzędem cel klasztornych i drewnianymi balkonami z pewnością docenią podróżnicy rozkochani w architekturze sakralnej.

Goce Dełczew – miasto założone jeszcze za czasów rzymskich jest bardzo stare i można do niego dotrzeć jadąc wzdłuż pięknej doliny rzeki Mesty. Architektura malowniczego miejsca jest niezwykle urokliwa, o czym przekonają się turyści spacerujący po brukowanych uliczkach. Historię miasta i regionu można zgłębić w Muzeum Historii i Etnografii, w Domu Prokopowa oraz w Rifat Bej Kyszta z piękną etnograficzną wystawą. Liczne lokale gastronomiczne oferują najlepsze bułgarskie potrawy, które najlepiej podsumować lampką dobrego wina, relaksującą niejednego zmęczonego turystę.

Dobrysko – warto odwiedzić to miejsce z dwóch powodów, jednym z nich jest malownicze położenie pomiędzy południowymi stokami masywu górskiego Riły, północnymi terenami grupy górskiej Pirinu oraz zachodnimi pasmami Rodopów. Drugi powód to niespotykane i kontrowersyjne rzeźby umieszczone w jednym z domów. Można zobaczyć na przykład Chrystusa i Matkę Boską w rakiecie kosmicznej czy świętych egipskich w skafandrach kosmicznych.

Narodowy Park Riła – największy park narodowy w Bułgarii, w którym znajdują się rezerwaty biosfery wpisane na listę UNESCO. Turyści spragnieni mocnych wrażeń mogą w tym miejscu uprawiać wspinaczkę lodowcową i wędrować po przepięknych trasach. W samej miejscowości Riła biorą początek ważniejsze szlaki turystyczne, których pokonanie gwarantuje niebywałą satysfakcję widokową.

Dupnica – piękne i malowniczo położone miasto otoczone plantacjami tytoniu. Warto tam zwiedzić XIV-wieczny meczet oraz „konak” – dawny budynek administracji i policji osmańskiej, w którym znajduje się ciekawa wystawa.

Samokow – w mieście słynącym z pięknych wyrobów artystycznych, można znaleźć liczne warsztaty kuśnierskie, złotnicze i stolarnie, z czego zadowoleni będą turyści poszukujący lokalnych pamiątek. W Samokowie nie można się nudzić, gdyż do zwiedzenia jest meczet Bajrakli, Sarafowata kyszta, Monastyr Dewiczeski, synagogi oraz główny plac z ciekawą studnią, na którym można odpocząć w którejś z przytulnych kawiarni. Turyści zainteresowani folklorem mogą nabyć reprodukcje dzieł pochodzących z rozsławionej na całą Bułgarię samokowskiej szkoły artystycznej.

Stobski piramidi – fantastyczne formy skalne, które najlepiej zwiedzić na popołudniowej przejażdżce. Na turystów czekają między innymi nietypowe naturalne rzeźby utworzone w piaskowcu przez słońce, wiatr i wodę. Zdjęcia z tego miejsca będą z pewnością jedną z ciekawszych pamiątek pobytu w regionie.

Riłski Monastyr – piękny klasztor otoczony licznymi wzgórzami dumnie wznosi się w leśnej dolinie i widłach dwóch rzek. Monastyr będący jednocześnie symbolem tożsamości narodowej, przetrwania języka i kultury uchodzi za największy zespół klasztorny w Bułgarii. Splendoru dodaje mu fakt, że nie bez powodu został wpisany został na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Początki klasztoru sięgają 927 roku, kiedy założył go eremita Iwan zwany Riłskim. Z miejscem tym wiąże się wiele ciekawych historii i legend, z którymi warto się zapoznać w trakcie zwiedzania. W samym klasztorze jest mnóstwo miejsc i zakamarków będących niezwykłymi i tajemniczymi atrakcjami turystycznymi. Zwiedzić można liczne majestatyczne wieże, cerkiew Rożdestwo Bogorodiczno z niezwykle ciekawymi, złowieszczymi i zaskakującymi freskami oraz cudownymi ikonami. Prawdziwym skarbem świątyni są relikwie założyciela. W klasztorze można przenocować, choć zaleca się to tylko turystom o mocnych nerwach, gdyż warunki są bardzo surowe. To nie koniec atrakcji, gdyż okolica klasztoru naszpikowana jest dodatkowymi zabytkami i miejscami godnymi odwiedzenia. Warto przykładowo zajrzeć do pustelni i paraklisu Sweti Łuka, cerkwi Uspenie na Sweti Iwan Riłski Czudotworec czy groty Święta Dziura.

Park Narodowy Pirin – dziewicza przyroda, łatwy dojazd i piękne widoki gwarantujące niezapomniane wrażenia stanowią atuty turystyczne wspaniałego parku, którego wspaniały klimat potęguje wpływ śródziemnomorskich mas powietrza. Dla turystów przygotowano wiele specjalnych tras o różnej długości oraz liczne schroniska zapewniające ciepłą, bułgarską strawę oraz odpoczynek w ciekawych  miejscach.

Kiustendił – kurort osłonięty pięknymi górami z okolicą tak malowniczą, że zapiera dech w piersiach nawet turystom mającym już za sobą niejeden wędrowny, górski szlak. W mieście można trafić na wspaniałe świątynie i fora, które pozostały jeszcze z czasów tureckich. Dla przykładu warto zajrzeć do najstarszej łaźni Derwisz bania. Niezwykle ciekawie prezentują się również meczety dżamija Fatih Mehmed i dżamija Mehmed-bej. Dla kontrastu kulturowego trzeba oglądnąć Cerkiew Uspenie Bogorodiczno lub zgłębić historię w Regionalnym Muzeum Historycznym, z kolei prawdziwe arcydzieła malarskie można zobaczyć w Chudożestwena galerija Władimir Dimitrow-Majstora. Z centrum miasta warto wyruszyć kolejką albo na piechotę do twierdzy Chisarłyka ze wspaniałym parkiem, w którym mają swój początek liczne szlaki wysokogórskie.

Newestino – niewątpliwą atrakcją, którą koniecznie trzeba zobaczyć będąc w okolicy jest turecki most owiany legendami i zdumiewający malowniczym położeniem. Most ma ponad 100 m długości, składa się z pięciu imponujących łuków i do dzisiaj można przeczytać tablicę z tureckimi napisami, która została po burzliwych dziejach.

Błagoewgrad – stolica i największe miasto Macedonii Pirińskiej, które warto odwiedzić ze względu na górskie otoczenie, będące malowniczym tłem dla miejskich budynków inspirujących niejeden obraz czy fotografię widokową. Czas spędzony w kulturalnym centrum umilają spacery po przepięknej starówce, gdzie można zasiąść w przytulnej „mehanie”, by w słoneczny dzień posilić się chłodnikiem „tarator”.  W mieście działa kilka galerii artystycznych i muzeów, natomiast oryginalną architekturą wyróżnia się cerkiew św. Bogurodzicy oraz cerkiew Wywedenie Bogorodiczno ze wspaniałymi freskami mistrzów szkoły banskiej.

Ilindenci – niezwykłe miasteczko przyciąga turystów z powodu swojej niebywałej architektury oraz pięknej okolicy. Wszystko jest z marmuru: rynek, studnie na głównym placu, ulice, rzeźby oraz położone nieopodal formy skalne. Do miejscowego parku warto wybrać się nocą, gdyż marmurowe rzeźby wykonane przez lokalnych artystów lśnią w blasku księżyca tworząc jednocześnie magiczną poświatę. Pod koniec sierpnia każdego roku organizowany jest festiwal rzeźby, kiedy to zjeżdżają artyści specjalizujący się w marmurze i prezentują swoje niezwykłe dzieła. Aktywne spędzanie czasu polega miedzy innymi na połowie ryb w miejscowym zbiorniku czy zwiedzaniu licznych grot i skał, które doskonale nadają się do uprawiania wspinaczki. W lutym natomiast producenci z regionu organizują degustację białych i czerwonych win zwaną „Praznik na winoto”, połączoną z tańcami i starodawnymi obrzędami na cześć Dionizosa.

Rezerwat Rupite – niezwykłe miejsce obejmujące tereny wygasłego wulkanu, gdzie wśród magmowych skał biją gorące, siarczane źródła. Spacery w tym malowniczym zakątku na pewno przyniosą wiele wrażeń, gdyż dodatkowo można obejrzeć chram Sweta Petka Byłgarska – świątynię łączącą wiele stylów architektonicznych. Położenie budowli w kraterze wulkanicznym sprawia, że fotografie wykonane w tym miejscu zawsze mają bezcenną wartość.

Razłog – piękna i malownicza okolica, którą można pokonać kolejką wąskotorową stanowiącą nie lada atrakcję turystyczną dla wypoczywających w Bansku i okolicach. Trasa przebiega doliną rzeki Mesty, przecinając jej liczne dopływy. Kolejka z wyremontowanymi, stylowymi wagonami jest zarówno obiektem muzealnym jak i wspaniałą zabawą, z której najbardziej zadowolone będą dzieci.

Pernik – warto zajrzeć do prastarej osady, w której organizowany jest Międzynarodowy Festiwal Maskarady i Przebierańców, będący miłym zaskoczeniem dla turystów. Jest to przegląd zimowych i wczesnowiosennych obyczajów kawalerskich, związany z przebieraniem się i nakładaniem przez mężczyzn niezwykłych masek. Na ulicach turyści oglądają długie korowody i podziwiają wspaniałe stroje, których barwy na długo pozostają w pamięci, a niezwykła oprawa artystyczna pozwala zapoznać się z bułgarskimi tradycjami.