Przewodnik Czeskie Karkonosze

Karkonosze są rajem dla turystów preferujących aktywny wypoczynek, niezależnie od pory roku. Na szlakach wędrownych nigdy nie brakuje piechurów, a trasy, ścieżki turystyczne, szlaki rowerowe i wypożyczalnie rowerów górskich są w sezonie doskonale przygotowane. Czeskie Karkonosze są symbolem górskiej turystyki rowerowej i tam należy szukać najlepszych terenów (ciekawe trasy to np.: okrążenie z Korzenova przez Dvoraczky do Rokytnicy czy pętla wokół Szpindlerowego Młyna i Harrachova). Bez problemu można pedałować nie tylko po samych górach, ale również w okolicy skalnych miast, po rzadko uczęszczanych drogach i specjalnych traktach wyznaczonych tylko dla rowerzystów. Dla turystów lubiących spacerować, doskonałą opcją są skalne miasta Adrspassko-Teplicke skaly czy Broumovske steny, a także pobliskie Góry Orlickie tworzące naturalną granicę z Polską. Zimą natomiast Karkonosze są prawdziwym rajem dla miłośników białego szaleństwa. Trasy narciarstwa zjazdowego, biegowego i snowboardu są przygotowane na najwyższym poziomie, a wszystkie kurorty górskie zapewniają dogodny wypoczynek po szusowaniu. Wysoki, europejski poziom reprezentują chociażby Harrachov i Szpindlerowy Młyn, niemniej nartostrady i nowoczesne wyciągi znajdują się w każdej miejscowości nastawionej na turystykę. Jeżeli ktoś nie lubi tłoku na stokach, zawsze może zajrzeć do kameralnych ośrodków: Rokytnice, Zacler i Janske Lazne. W każdej miejscowości można wypożyczyć niezbędny sprzęt, a także skorzystać ze szkółek narciarskich lub indywidualnych porad instruktora. Wszystkie trasy są nieustanie utrzymywane na najwyższym poziomie, a dobrze rozbudowany system wyciągów zapewnia dobrą przepustowość. Ponadto najlepiej rozwinięte kurorty oferują: snowtubing, bobsleje, kręgielnie, korty tenisowe, boiska do gier zespołowych, baseny pływackie, gokarty, narty na trawie, hulajnogi terenowe itp. Również miłośnicy adrenaliny często zaglądają w ten zakątek Czech, gdyż mogą uprawiać wspinaczkę skałkową (szczególnie w skalnych miastach), jeździectwo, rafting na niektórych odcinkach Łaby i paralotniarstwo.

Zapory wodne – jeżeli kogoś interesują zagadnienia inżynierii wodnej, powinien wybrać się na ciekawą wycieczkę szlakiem zapór wodnych, których w okolicy jest kilka. Takie zapory jak: Czarna Nisa, Fojtka, Josefów Dół i Mszeno często służą jako kąpieliska i mogą stać się wyszukaną atrakcją turystyczną. Okolice budowli naszpikowane są szlakami pieszymi tworzącymi tematyczne trasy, chociaż zaglądają tam również miłośnicy kolarstwa górskiego.

Liberec – największe miasto w regionie Rudawy  położone esjt nad Nysą Łużycką, u podnóża góry Jested. Jednemu z większych miast Czech warto poświęcić chociaż kilka godzin, by zobaczyć najważniejsze miejsca i dosyć ciekawą okolicę. Miasto otrzymało prawa miejskie w 1577 r. i do zakończenia II wojny światowej było zamieszkiwane głównie przez Niemców. W ciągu tego okresu powstały tam pierwsze fabryki tekstyliów, rozwinął się przemysł i założono szkołę tkactwa. Najważniejsze budowle użyteczności publicznej zaczęły powstawać od 1859 roku, w którym do Liberca doprowadzono tory kolejowe. Ciekawostką jest fakt, iż w jednej z przyległych dzielnic urodził się słynny konstruktor samochodów Ferdynand Porsche. W trakcie krótkiego spaceru z pewnością warto zobaczyć gigantyczny, neogotycki ratusz z końca XIX wieku, stworzony na wzór ratusza wiedeńskiego, a także Valdstynske domky – najstarsze zachowane budynki szachulcowe znajdujące się przy ulicy Vetrnej. Ciekawym budynkiem jest również Teatr im. F.X. Saldy oraz kilkukrotnie przebudowywany renesansowy zamek. Jeżeli ktoś ma więcej czasu może zajrzeć do Muzeum Północnych Czech z zabytkami materialnymi związanymi z lokalnym przemysłem lub odwiedzić Galerię Regionalną eksponującą głównie malarstwo z XVII-XX stulecia. Warto także zainteresować się stałą wystawą historyczną „Liberecke podzemi”, gdzie na pasjonującej wycieczce można zwiedzić schron cywilny z oryginalnym wyposażeniem i zobaczyć liczne eksponaty związane z tematem. Największą atrakcją jest jednak pobliska góra Jested (1012 m n.p.m.) z zabytkową wieżą telewizyjną i hotelem, z którego roztaczają się rozległe widoki na ziemie czeskie, polskie i niemieckie. Do Libereca zaglądają najczęściej miłośnicy aktywnego wypoczynku zarówno w zimie, jak i w lecie. Znajduje się tam rozległy kompleks narciarski i cała infrastruktura sprzyjająca uprawianiu sportów zimowych. Atutem miasta jest także dobra baza noclegowa, z której w lecie można wyruszyć na szlaki piesze i rowerowe. Ponadto działają tam aquparki, znane w Czechach centrum rozrywkowe Babylon Liberec z wieloma atrakcjami przyciągającymi dzieci i dorosłych, a także Tipsport Arena organizująca imprezy kulturalne i sportowe.

Frydlant – bardzo blisko granicy z Polską ciągnie się piękna kraina Gór Izerskich będących przedłużeniem Karkonoszy z Czech Wschodnich. I właśnie z tym ujmującym zakątkiem sąsiaduje niewielka miejscowość słynąca z zamku, który posłużył Franzowi Kafce jako inspiracja do napisania powieści „Zamek”. Potężna budowla wznosi się na bazaltowym wzgórzu pilnującym dumnie rzeki Smedy i jest generalnie zlepkiem różnych koncepcji architektonicznych. Zwiedzić tam można bogato umeblowane wnętrza, zamkową kaplicę i obrazy mistrzów baroku.

Terezin – miasto-twierdza z czasów habsburskich odegrało ważną rolę podczas XIX-wiecznej wojny austriacko-pruskiej oraz niechlubnie zapisało się w historii II wojny światowej. W 1940 r. hitlerowcy urządzili tam więzienie polityczne i przekształcili Wielką Twierdzę w żydowskie getto. Dlatego najważniejszym punktem zwiedzania miasteczka jest Muzeum Getta, w którym szczegółowo można zapoznać się z przebiegiem tragicznych wydarzeń. Zwiedzić można także Małą Twierdzę z ciasnymi celami i karcerami, w których więziono między innymi Gavrilo Principa – zabójcę arcyksięcia Franciszka Ferdynanda.

Zamek Bezdez – miłośników średniowiecznych zamków z pewnością zainteresuje majestatyczna góra z ruinami potężnego zamku na szczycie. Jeden z najważniejszych czeskich zabytków z epoki gotyku powstał w XIII stuleciu dzięki Ottokarowi II i miał charakter fortecy oraz reprezentacyjnej siedziby króla. 100 lat później posiadłość przeszła w ręce Karola IV, po czym zyskała na znaczeniu w hierarchii czeskich zamków. Kres potędze przyniosła w XVII stuleciu „wojna trzydziestoletnia” oraz czasy rządów pruskich. Przez późniejsze wieki zamkowe mury służyły między innymi mnichom i dzięki użytkowaniu nie popadły w zupełną ruinę. Dojście do zamku nie zajmuje zbyt wiele czasu, więc warto pokusić się o wędrówkę obfitującą w piękne widoki. Na miejscu czeka zamkowy dziedziniec otwierany potężną bramą, kaplica zbudowana na wzór francuskich katedr oraz kilkanaście komnat. Warto zabrać z sobą aparat fotograficzny, by z wysokiej wieży skierować obiektyw na Czeski Raj i zamykające horyzont Karkonosze.

Czeski Raj – nie ma takiego miejsca w Czechach, które nazywane by było „niebem na ziemi”. Już nazwa – Czeski Raj – mówi sama za siebie, a łagodnie pofałdowane podgórze i wyjątkowo zróżnicowana kraina należy do najcudowniejszych miejsc w Europie, gdzie utworzono geopark UNESCO. W trójkącie miast: Mnichovo Hradiste – Turnov – Jicin znajduje się jedyny taki zespół chronionego krajobrazu, tworzący Skalne Miasto. Romantyczna nazwa przylgnęła do uwielbianych przez turystów wzgórz, stromych urwisk, dziwacznych formacji skalnych i starych zamków rozsianych po okolicy. W jednej chwili można przejeżdżać przez zieloną dolinę rzeki i ciasny wąwóz, by już chwilę później podziwiać wyniosły płaskowyż. Nieważne czy preferuje się aktywny wypoczynek, czy bierne leniuchowanie, każdy znajdzie coś dla siebie. Oprócz wymienionych wcześniej miast, które są najlepszym punktem startowym do zwiedzania Czeskiego Raju, na globtroterów czeka tam kilka malowniczo położonych zamków (Trosky, Valdstein, Hruby Rohozec, Kost), punkty widokowe oraz sieć doskonale zorganizowanych szlaków pieszych i rowerowych. Najczęściej odwiedzanymi obszarami są Hruboskalsko i Prachovske Skaly, gdzie zaczynają się trasy turystyczne. Popularna jest także Łabska Trasa Rowerowa ciągnąca się aż do spływu Łaby z Wełtawą i dalej w Karkonosze, a także Złota Ścieżka łącząca najpiękniejsze miejsca. Wystarczy tylko mocno nacisnąć na rowerowe pedały lub chwycić kijki do „nordic walking”, by minąć po drodze dziwne twory piaskowe, kamienne mosty i znajwiskowe formacje kryształów.

Turnov – wygodna baza turystyczna do zwiedzania Czeskiego Raju może pochwalić się licznymi miejscami noclegowymi oraz muzeum z wielkimi zbiorami minerałów i znalezisk archeologicznych. Miasto od wieków związane było z rodami szlacheckimi, które trudniły się handlem, rzemiosłem i produkcją biżuterii z czeskich granatów. W Turnovie znajduje się dodatkowo kilka kościołów i synagoga, a w okolicy można natknąć się na wiele zamków i zabytków architektury wiejskiej. Najbliżej położony jest Hruby Rohozec – jasnożółty zamek, w którym zwiedzającym udostępniono umeblowane komnaty i tarasy.

Jicin – niewielkie miasteczko z początkami sięgającymi XIII wieku reklamuje się jako „miasto bajek” dzięki słynnemu Rumcajsowi, który pochodził właśnie stamtąd, będąc jednocześnie szewcem i rozbójnikiem. Pierwowzorem złego hrabiego z bajki był Albrecht von Wallenstein, a akcja „Rumcajsa” toczyła się w okolicznych lasach. W rzeczywistości Jicin przypadł Albrechtowi zaraz po bitwie na Białej Górze i został przebudowany w stylu włoskiego renesansu. Z dawnych upiększeń zachowała się aleja lipowa prowadząca do Ogrodów Libosadu, rynek z grupą barokowych rzeźb i zamek należący niegdyś do właścicieli Jicina. Wizyta w bajkowym miasteczku nie byłaby zaliczona, gdyby nie pamiątkowe zdjęcie przy znanej z kreskówki Valdickiej Bramie – potężnej budowli będącej jednocześnie wieżą zegarową i wspaniałym punktem widokowym.

Zamek Kost – w jednym z najlepiej zachowanych zamków tzw. szczytowego gotyku przetrwało wiele oryginalnych fragmentów cieszących oczy miłośników fortyfikacji. W turystycznej wyobraźni zamek wzniesiony w XIV wieku przegląda się wodach malowniczego jeziorka, a nad zielonymi lasami dominuje Biała Wieża, pałac i okrągła wieża z kaplicą.

Zamek Trosky – turystom miłującym się w zwiedzaniu średniowiecznych zamków pozostała jeszcze do zgłębienia tajemnica romantycznego grodu Trosky. Warownię wzniesiono na dwóch wulkanicznych słupach, zwieńczonych dwiema strażnicami o swojsko brzmiących  nazwach: Baba i Panna. Chociaż XIV-wieczni architekci z pewnością nie mieli takiej koncepcji budowy, stary zamek wygląda, jak gdyby ktoś go celowo przepołowił. Z obu wież można podziwiać okolicę, w której wprawne oko dostrzeże wejście do jaskini według legend połączonej z zamkiem. W pobliżu można również trafić na zabytkowy młyn Nebakov oraz starą figurkę św. Jana Nepomucena.

Hruba Skala – ważny punkt na mapie turystycznej Czeskiego Raju, na który składa się zamek i skalne miasto rozłożone u jego stóp. Dziwnych tworów skalnych naliczyć się tam można około czterystu, a górująca nad nimi budowla z XIX wieku prezentuje się nad wyraz atrakcyjnie. Do kompleksu należy kościół św. Józefa z cennymi, barokowymi obrazami, natomiast cała okolica naszpikowana jest szlakami poprowadzonymi w skalnym labiryncie. Jeżeli ktoś się zgubi, zawsze może wspiąć się na punkt widokowy Marianska Vyhlidka, by zorientować się w swoim położeniu i odnaleźć właściwą drogę powrotną.

Zamek Valdstejn – najstarsza warownia Czeskiego Raju była siedzibą rodu Markvarticów i została wzniesiona w XIII stuleciu. Z właścicielami zamku spokrewniony był sławny w Czechach Albrecht von Waldstein, za czasów którego zamek przebudowano w stylu neogotyckim. Turystom z pewnością przypadnie do gustu samo wejście do zamku poprowadzone kamiennym mostem ozdobionym barokowymi posągami oraz kaplica św. Jana z cennymi obrazami. Podczas zwiedzania twierdzy można trafić na imprezy kulturalne i koncerty organizowane głównie w sezonie letnim.

Bozkovske Jeskyne – najpiękniejsze jaskinie w północnych Czechach połączone są sztolnią i dzielą się na część Starą i Nową. Turyści przemierzający podziemny świat odsłaniający wapienne przestrzenie podziwiać mogą fantazyjne formy naciekowe i największe w Czechach podziemne jezioro. Punktem orientacyjnym w poszukiwaniu jaskiń jest miejscowość Semily.

Hradec Kralove – historia Wysoczyzny ściśle związana jest z miastem położonym u zbiegu rzek Orlicy i Łaby, i tam należy szukać najznamienitszych zabytków. Klimat starówki i wąskich uliczek wspomagany jest ciekawym architektonicznie śródmieściem, muzeami, galeriami i wieloma innymi atrakcjami. Hradec Kralove pełni również funkcję najważniejszego ośrodka administracyjnego, przemysłowego, akademickiego i kulturalnego tej części kraju. Główne miasto Czech Wschodnich zalicza się do najstarszych zespołów miejskich, gdyż ufortyfikowany gród znajdował się w tym miejscu jeszcze przed powstaniem państwa czeskiego w X wieku, przy szlaku przebiegającym z Krakowa do Pragi. W XI stuleciu wybudowano zamek oraz kościół św. Jana Chrzciciela, w mieście przebywali kolejni królowie, a później mieszkały wdowy po zmarłych monarchach i stąd właśnie pochodzi nazwa – Gród Królowych. Wysoka ranga miasta świadczy o obecnym planie urbanistycznym i murach miejskich wzniesionych dla obrony zgromadzonego bogactwa. W czasie „wojen husyckich” (XV w.) Hradec był ważnym ośrodkiem husytyzmu, a „wojna trzydziestoletnia” doprowadziła do znacznych zniszczeń, co z kolei przyczyniło się do renesansowej odbudowy. Niestety najazdy pruskie spowodowane konfliktem między Marią Teresą i królem Fryderykiem II w znacznym stopniu zniszczyły region i negatywnie wpłynęły na rozwój gospodarczy. W XIX wieku rozebrano fortyfikacje i stworzono pierwsze połączenie kolejowe, a na początku XX stulecia, na prawym brzegu Łaby, powstała nowa dzielnica z modernistyczną architekturą. Na starówkę składają się w sumie dwa rynki, przy których ulokowało się kilka ciekawych zabytków. Najważniejszym z nich jest katedra św. Ducha – monumentalna, gotycka budowla z dwiema bliźniaczymi wieżami, zbudowana w XIV wieku z cegły, co jest architektoniczną rzadkością. Warto zaglądnąć do wnętrza ze sklepieniem ozdobionym herbami i pięknym ołtarzem, by poczuć ducha historii drzemiącego w starych murach. W pobliżu świątyni wznosi się Biała Wieża z ogromnym dzwonem, z której widok na starówkę jest godnym polecenia tematem na zdjęcie. Trudy wspinaczki na wieżę można później złagodzić chłodnym napojem wypitym w pobliskim browarze – Mestsky Pivovar. Na rynku znajduje się również ratusz, pałac biskupi i kaplica św. Klemensa. Po spożyciu posiłku w którejś z arkadowych restauracji, można przespacerować się wąskimi uliczkami, w celu zobaczenia wspaniałych kamieniczek z własnymi nazwami i historiami. Przykładowo warto zwrócić uwagę na Dom U Niebieskiej Gwiazdy, Dom U Złotego Lwa, Dom U Czarnego Orła czy Dom U Białego Jednorożca, by przekonać się, że miasto żyje własnym życiem i zwraca na siebie uwagę ciekawą architekturą. Naprzeciwko kościoła jezuickiego z XVII wieku wznosi się Galeria Sztuki Współczesnej uchodząca za najlepiej wyposażoną w kraju i tam można spędzić kilka estetycznych uniesień. A gdy zbytnio doskwiera upał, warto zajść do zacisznego parku – Jiraskove Sady i spojrzeć na magiczne miejsce, gdzie Orlica wpada do Łaby. Jeżeli ktoś ma więcej czasu, może z powodzeniem wyruszyć na zwiedzanie Nowego Miasta, do którego prowadzi most Praski. Znajduje się tam Muzeum Czech Wschodnich z makietą pokazującą miasto w XIX wieku i plac Masarykovo namesti z modernistycznym wyglądem. Wraz z małymi dziećmi warto przenieść się do odległej Amazonii – zapewnia to Obri akwarium ze szklanym tunelem pod powierzchnią wody i mnóstwem przedstawicieli z najodleglejszych zakątków świata. W Hradec Kralove często rozbrzmiewają dźwięki saksofonu, klarnetu i fortepianu, regularnie organizowane są cenione imprezy muzyczne oraz szereg wydarzeń kulturalnych, na których potrzeby udostępniona jest dobra baza noclegowa o każdym standardzie.

Litomysl – w ślicznym zabytkowym mieście można poczuć się wyjątkowo za sprawą odrestaurowanej starówki oraz dzięki wszechobecnej muzyce jednego z najbardziej znanych czeskich kompozytorów – Bedricha Smetany. Pierwsza osada związana była z X-wiecznym zamkiem oraz klasztorem z XII stulecia, przy którym organizowało się życie miejskie. Przez centrum prowadziła droga łącząca Morawy i Czechy, a siedziba biskupstwa ustanowiona przez papieża Klemensa VI odgrywała ważną rolę aż do „wojen husyckich” i zajęcia miasta przez wojska Jana Zizki. Z turystycznego punktu widzenia najbardziej wartościowy jest spacer po wyjątkowym, długim rynku przypominającym ulicę pełną knajpek, sklepów i restauracji ulokowanych w odrestaurowanych kamieniczkach. Warto dokładnie przyjrzeć się wieży ratuszowej, na której znajduje się zegar i tablica z miarą czeskiego łokcia, a także pięknej, renesansowej kamienicy, jaką jest Dom Pod Rycerzami. Uliczki wokół centrum prowadzą do kilku kościołów oraz tunelu łączącego dolne i górne miasto. Z ciasną zabudową starówki korespondują klasztorne ogrody skrywające w zieleni fontannę z grupą rzeźb, a także zamek reprezentujący Litomysl na turystycznej mapie Czech. Ta wyjątkowa budowla wzniesiona w XVI wieku przez włoskich architektów ozdobiona jest sgraffitowymi dekoracjami i skrywa we wnętrzu arkadowy dziedziniec. Trasa zwiedzania prowadzi między innymi przez dobrze zachowany teatrzyk, elegancko umeblowane pokoje, renesansową kaplicę św. Michała i salę bankietową. W dawnych ujeżdżalniach znajduje się Muzeum Rzeźby i Architektury Antycznej, z kolei naprzeciwko zamku wzniesiono browar, w którym w 1824 r. urodził się Bedrich Smetana i właśnie jego życie upamiętnia niewielkie muzeum. Wśród pozostałych ciekawostek Litomysla wyróżnia się jeszcze jedno miejsce zwane Portmoneum. Galeria wyglądająca co prawda jak zwykły dom, skrywa we wnętrzach nieco ekscentryczne malarstwo Josefa Vachala, pełne dziwacznych form oraz religijnych i mistycznych aluzji. Warto również pamiętać, że w mieście organizowanych jest mnóstwo różnych festiwali obsługiwanych przez dogodną bazę hotelową.